Historia Niemiec do 1945 roku

Historia Niemiec to już samo w sobie niełatwe zagadnienie, bo w zasadzie jest ona bardzo młoda. Istnieje historia obszaru, który w przybliżeniu odpowiada dzisiejszemu terytorium państwa niemieckiego oraz obszaru, na którym mówi się po niemiecku. Co prawda, niemiecka świadomość narodowa wykształtowała się w średniowieczu, jednak był to zaledwie jej zarys. Mimo to święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego pozostało skupiskiem kilku dużych i wielu małych, z politycznego punktu widzenia, teoretycznie suwerennych księstw, których w 1650 roku było około 360. Dopiero w XIX wieku pojawiło się powszechne poczucie wspólnoty narodowej, które ostatecznie doprowadziło do żądania utworzenia niemieckiego państwa narodowego.

Poniżej przedstawiamy przegląd ważnych dat w historii aż do powstania Republiki Federalnej Niemiec.

śladami historii: Tych siedmiu miejsc światowego dziedzictwa w Niemczech nie wolno przegapić.

Wzrost znaczenia Karolingów

Wiek ten charakteryzuje się ekspansją państwa Franków poza granice dzisiejszej Francji. Punktem kulminacyjnym było podporządkowanie sobie przez Karola Wielkiego od 768 roku wielu plemion germańskich, zwłaszcza potężnych Sasów.

Rok 800 - Karol Wielki

W 800 roku władca państwa frankijskiego zostaje koronowany na cesarza rzymskiego przez papieża Leona III. W późniejszym czasie władca z dynastii Karolingów, który umiera w Akwizgranie w 814 roku, zostaje ogłoszony „Ojcem Europy”. Europa jest jednak o wiele większa niż państwo Karola. Z perspektywy czasu uznaje się go bardziej za Europejczyka niż za Niemca czy Francuza.

Rok 962 - Otton I Wielki

Koronacja Ottona na cesarza wyznacza początek historii „świętego Cesarstwa Rzymskiego” pod panowaniem cesarzy niemieckich, którzy wpisali się w tradycję starożytnego Cesarstwa Rzymskiego. Cesarstwo Rzymskie, podobnie jak państwo Karolingów, nie miało stolicy. Władcy nieustannie podróżowali po całym cesarstwie wraz z rodzinami i dworem. Zazwyczaj przebywali oni w wybudowanych w tym celu rezydencjach, które służyły jako tymczasowe siedziby władz.

1024–1125/1138–1268 Dynastia salicka i Hohenstaufowie

Dynastie salickie, budowniczych katedry w Spirze i Hohenstaufów kształtowały losy Europy. Jednym z najważniejszych cesarzy rzymsko-niemieckich średniowiecza jest Fryderyk II, który większość czasu spędził na Sycylii. Kosmopolityczny i wykształcony cesarz był nazywany przez sobie współczesnych „stupor mundi”, czyli „cudem świata“.

Rok 1179 – Hildegarda z Bingen

Przełożona zakonu i uzdrowicielka, jedna z najważniejszych kobiet niemieckiego średniowiecza, zmarła w wieku 81 lat w pobliżu Bingen nad Renem. Założony przez nią klasztor został zniszczony w czasie wojny trzydziestoletniej, a później odbudowany.

Rok 1248 - Katedra w Kolonii

Pod względem politycznym stulecie to kształtował upadek Hohenstaufów i utrata władzy przez cesarzy. Książęta świeccy i kościelni stawali się coraz potężniejsi. W 1248 roku położono kamień węgielny pod jedną z najsłynniejszych budowli Niemiec: katedrę w Kolonii.

Rok 1356 – Liga Hanzeatycka

Liga hanzeatycka, związek 72 wolnych i 130 sprzymierzonych miast, staje się na 100 lat główną potęgą na Bałtyku i Morzu Północnym. Podstawą działalności tzw. hanzy był handel, dzięki któremu wzbogaciło się wiele miast, takich jak jej miasto przewodnie - Lubeka, ale także inne ośrodku jak Hamburg, Brema i Kolonia.

Lata 1452–1454 – Druk książek

Wynalazca druku typograficznego z ruchomą czcionką, Johannes Gutenberg (ok. 1400–1468), drukuje w Moguncji po raz pierwszy Biblię w nakładzie ok. 180 egzemplarzy. Zanim to nastąpiło wszystkie dokumenty musiały być pisane ręcznie, a zatem były bardzo drogie i dostępne tylko dla nielicznych.

Rok 1493 – Rozkwit rodu Habsburgów

Rozkwit rodu Habsburgów rozpoczął się za panowania Maksymiliana I. Przez stulecia był to jeden z dominujących rodów arystokratycznych w Europie środkowej, z którego wywodziła się większość cesarzy i królów (od końca XV wieku tak zwanego) świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, a w latach 1504–1700 królów Hiszpanii. Nazwa Habsburgów pochodzi od ich rodowej siedziby, małego zamku Habsburg w dzisiejszym szwajcarskim kantonie Argowia.

Rok 1517 – Okres reformacji i rozłamu kościoła

Reformację zapoczątkował Marcin Luter (1483–1546), kiedy to w Wittenberdze ogłosił 95 tez przeciwko katolickiej nauce o odpustach. Jego pierwszy przekład Biblii na język niemiecki sprawił, że tekst ten stał się dostępny również dla osób nie posługujących się łaciną.

Lata 1618–1648 – Wojna trzydziestoletnia

Wojna trzydziestoletnia, która była jednocześnie wojną religijną i konfliktem państw, zakończyła się pokojem westfalskim: wyznania katolickie, luterańskie i reformowane otrzymały równe prawa. W wojnie z zmiennymi sojuszami między cesarzem i Ligą katolicką, a z drugiej strony Unią Protestancką, spustoszeniu uległa duża część Europy Środkowej, zwłaszcza „Świętego Cesarstwa Rzymskiego”. W niektórych częściach południowych Niemiec zginęło do dwóch trzecich ludności.

Lata 1740–1786 - Fryderyk II Wielki

Za panowania króla Prus Fryderyka II, estety i dowódcy wojsk, Prusy urosły do rangi wielkiego europejskiego mocarstwa. Jego rządy uważane są za wzorcowe dla epoki „absolutyzmu oświeconego”. Równocześnie jednak duża część ludności opuszcza swoją ojczyznę. Zachęcani przez tamtejszych władców, w drugiej połowie XVIII wieku wielu Niemców emigruje na Wschód: na Węgry, do Rumunii i Rosji.

Rok - 1803 Sekularyzacja i świadomość narodowa

Sekularyzacja dóbr kościelnych i likwidacja wolnych miast cesarskich na mocy głównego dekretu deputacji cesarskiej zapoczątkowały koniec „Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego”. Rewolucja Francuska dała też początek wielu nowym ideom w Niemczech – z jednej strony postulatom wartości republikańskich, z drugiej strony idei ogólnonarodowego oporu przeciwko francuskiej okupacji.

Lata 1848/49 – Rewolucja marcowa

„Niemiecka Rewolucja” zwana też „rewolucją marcową” została zapoczątkowana w Wielkim Księstwie Badenii. Szybko rozprzestrzeniła się na inne kraje Związku Niemieckiego i przyczyniła się do powstania pierwszego Niemieckiego Zgromadzenia Narodowego, które obradowało w kościele św. Pawła we Frankfurcie. Stłumienie rewolucji, bieda i brak perspektyw doprowadziły do wielkiej fali emigracji. W latach 1850-1855 w świat wybrało się prawie milion Niemców, zdecydowana większość do USA.

Kwestia niemiecka miała dla obywateli Niemiec zawsze dwie strony: była to kwestia terytorium i kwestia konstytucji, a ściślej mówiąc: kwestia relacji między jednością a wolnością.

Rok 1871 – Utworzenie Rzeszy

18 stycznia, jeszcze w czasie trwania wojny francusko-pruskiej, Wilhelm I zostaje ogłoszony w Wersalu cesarzem Niemiec. (Druga) Rzesza Niemiecka jest monarchią konstytucyjną. Wkrótce po jej utworzeniu następuje ożywienie gospodarcze, tzw. okres grynderski lub inaczej okres założycieli (niem. Gründerjahre), którego efektem jest między innymi gwałtowny spadek emigracji.

Od I wojny światowej do współczesności: Europa przez pryzmat historii.

Lata 1914–1918 - Pierwsza wojna światowa

Cesarz Wilhelm II izoluje Niemcy w polityce zagranicznej i prowadzi do katastrofy, jaką stała się I wojna światowa. Zginęło w niej blisko 15 milionów ludzi. W czerwcu 1919 roku podpisany zostaje traktat pokojowy w Wersalu.

W 1918 roku zakończyła się I wojna światowa. Fakty i liczby na temat prakatastrofy XX wieku.

Dopiero w październiku 1918 roku, kiedy nie było już wątpliwości co do militarnej klęski Niemiec, nastąpiła decydująca zmiana w konstytucji, uzależniająca pozycję kanclerza Rzeszy od zaufania Reichstagu.

W ten sposób skutki I wojny światowej odczuwalne są do dziś: politolog Herfried Münkler wyciąga  wnioski z błędów popełnionych w przeszłości.

Lata 1918–1933 - Republika Weimarska

9 listopada 1918 r. polityk partii socjaldemokratycznej Philipp Scheidemann proklamuje republikę; cesarz Wilhelm II abdykuje. 19 stycznia 1919 roku odbywają się wybory do Zgromadzenia Narodowego. Od samego początku zarówno ze strony prawicy, jak i lewicy, pojawiają się ostre zastrzeżenia wobec nowej republiki. Dzięki wsparciu armii i dużej części sektora gospodarki prawicowi wrogowie demokracji stają się coraz silniejsi.

Zakończenie kwestii niemieckiej: Republika Weimarska w latach 1919-1933 z perspektywy czasu.

Rok 1933 - Narodowy socjalizm

W wyborach do Reichstagu, które odbyły się 6 listopada 1932 roku, partia Adolfa Hitlera NSDAP zdobyła największe poparcie uzyskując 33,1 procent głosów, 30 stycznia 1933 r. Adolf Hitler zostaje kanclerzem Rzeszy. Wraz z „ustawą o pełnomocnictwach” (niem.: Ermächtigungsgesetz) rozpoczyna się dyktatura nazistowska.

Hitler nie doszedł do władzy w wyniku wielkiego zwycięstwa wyborczego, ale nie zostałby kanclerzem Rzeszy, gdyby w styczniu 1933 roku nie stanął na czele najsilniejszej partii.

Rok 1939 - Początek II wojny światowej

1 września 1939 roku Hitler napada na Polskę rozpętując tym samym II wojnę światową, w której traci życie 60 milionów ludzi i spustoszone zostają duże obszary Europy i Azji Wschodniej. Sześć milionów żydów pada ofiarą narodowosocjalistycznej polityki eksterminacji.

Tutaj dowiesz się, w jaki sposób Niemcy podtrzymują pamięć o Holokauście i angażują się na rzecz pojednania:

Zamach na Hitlera dokonany przez Stauffenberga w dniu 20 lipca: Opór przeciwko narodowemu socjalizmowi był niezwykle złożony. Poniżej opis sytuacji.

Rok - 1945 - Koniec II wojny światowej

Wraz z kapitulacją niemieckiego Wehrmachtu w dniach 7-9 maja 1945 roku kończy się w Europie II wojna światowa, a wraz z nią okres niepojętego cierpienia. Zwycięskie mocarstwa dzielą Niemcy na cztery strefy okupacyjne, a Berlin na cztery sektory.

Rok 1948 - Blokada Berlina

Wprowadzenie marki niemieckiej w zachodnich strefach okupacyjnych skłoniło Związek Radziecki 24 czerwca 1948 roku do zamknięcia dróg dojazdowych do Berlina Zachodniego. Alianci odpowiedzieli utworzeniem „mostu powietrznego“, który zaopatrywał ludność Berlina Zachodniego do września 1949 roku.

Rok 1949 - Utworzenie Republiki Federalnej Niemiec

W dniu 23 maja 1949 roku w Bonn zostaje ogłoszona Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec. 14 sierpnia odbywają się pierwsze wybory do Bundestagu. Konrad Adenauer (CDU) zostaje kanclerzem federalnym. 7 października 1949 roku wraz z wejściem w życie konstytucji NRD nastąpił również oficjalny podział na Wschód i Zachód. Granica ta została przełamana dopiero w 1989 roku wraz z upadkiem muru i zjednoczeniem Niemiec w 1990 roku.

Jednak po 1945 roku szansę na powtórną próbę wdrożenia demokracji otrzymała tylko część Niemców: ta mieszkająca na jej terenach zachodnich. https://www.deutschland.de/de/topic/politik/die-zweistaatlichkeit-deutschlands

Interesuje Cię historia Niemiec po 1949 roku? Tutaj znajdziesz informacje na ten temat:

>> www.deutschland.de/de/deutsche-geschichte