Nowe miejsce pamięci
W Berlinie ma powstać miejsce upamiętnienia polskich ofiar II wojny światowej i nazistowskiej okupacji. Teraz rozpoczyna się proces planowania.
W październiku 2020 roku niemiecki Bundestag zdecydował, że w jednym z widocznych punktów w Berlinie powstanie miejsce pamięci poświęcone polskim ofiarom II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej. Teraz po raz pierwszy zebrała się polsko-niemiecka komisja ekspertów ds. utworzenia tego miejsca.
Federalny minister spraw zagranicznych Heiko Maas, który uczestniczył w spotkaniu inauguracyjnym, powiedział: „Rząd federalny nigdy nie pozostawiał wątpliwości co do odpowiedzialności Niemiec za II wojnę światową. Podczas gdy Holocaust jako najciemniejszy rozdział niemieckiej historii słusznie zajmuje centralne miejsce w naszej pamięci, gdzie indziej wciąż istnieją luki. Obejmują one szczególne cierpienia polskiej ludności cywilnej podczas II wojny światowej. To w Polsce zaczęło się szaleństwo rasowej ideologicznej wojny unicestwienia w Europie Wschodniej. Poprzez niszczenie całych miast, masowe rozstrzeliwania i przesiedlenia Polska miała na zawsze zniknąć z mapy.”
To miejsce pamięci i spotkań musi być jednocześnie historyczne i ukierunkowane na przyszłość.
Komisja działa pod patronatem Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a przewodniczy jej były ambasador Niemiec w Warszawie, Rolf Nikel. W jej skład wchodzi dwunastu niemieckich i czterech polskich ekspertów. Wśród nich są przedstawiciele Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich i Federalnej Centrali Kształcenia Obywatelskiego, Fundacji na rzecz Pomnika Pomordowanych Żydów Europy oraz Niemieckiego Muzeum Historycznego. Ze strony polskiej uczestniczą Muzeum Powstania Warszawskiego, Fundacja Auschwitz-Birkenau oraz Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Komisja ma się spotykać co miesiąc i opracowywać koncepcję miejsca pamięci, które nie zastąpi Pomnika Żołnierza Polskiego i Niemieckiego Antyfaszysty w parku Volkspark Friedrichshain, wzniesionego w 1972 roku na terenie byłej NRD (na zdjęciu).
Oczekiwaną misję nowego miejsca pamięci minister spraw zagranicznych Maas sformułował w następujący sposób: „Przypominanie o polskich ofiarach niemieckiej agresji, o ich cierpieniu i odwadze w stawianiu oporu i jednocześnie umożliwianie spotkań między Niemcami, Polakami i naszymi europejskimi sąsiadami, które będą przyczyniać się do pogłębiania naszych stosunków. Oznacza to dla mnie, że to miejsce pamięci i spotkań powinno być jednocześnie historyczne i ukierunkowane na przyszłość, mieć wymiar niemiecko-polski i europejski.”
