Krówki skracają dystans wobec Polski

Poznawanie innych kultur to również poznawanie ich języka. Zawsze, gdy Barbara Kaczocha i Natalia Mariankowska z Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w Darmstadt odwiedzają niemiecką szkołę w ramach projektu PolenMobil, nie może zabraknąć dużej torby Krówek. Krówki, czyli karmelowe cukierki, które rozpływają się w ustach, bardzo szybko przełamują wszelkie bariery. Ze słodkościami w ustach dzieci znacznie chętniej wypowiadają pierwsze zdania po polsku. „Jak się masz?” - nad tymi słowami muszą trochę poćwiczyć. „Jako tako” – znaczenie tej odpowiedzi udzielanej z lekkim wzruszeniem ramion, jest dla wszystkich zrozumiałe. 

Dla uczniów pierwszych klas ambasadorki kultury mają zawsze w bagażu pluszowego bociana. Wybór jest nieprzypadkowy, ponieważ Polska słynie ze swoich bocianów. Dodatkowo przywożą dużą mapę Niemiec i Polski po której można chodzić. Dla uczniów wyższych klas mają przygotowany quiz oraz ciekawe informacje dotyczące aktualnych tematów poruszanych w Polsce – np. na temat społeczności LGBTQ. Najpóźniej w momencie, gdy wspominają, że niemiecki piosenkarz i autor tekstów Mark Foster ma polskie korzenie, ostatnie śpiochy w klasie ożywiają się. Jasne, że go znają! 

„Czasami uczniowie konfrontują nas bezpośrednio ze stereotypami, przykładowo, że Polacy to złodzieje” – stwierdza Christof Schimsheimer, koordynator wyjazdów dwóch pojazdów PolenMobil. „W takich sytuacjach spokojnie i rzeczowo wyjaśniamy, skąd biorą się takie uprzedzenia”. To relikty z lat 90-tych, okresu po otwarciu granic, gdy istniały bardzo duże różnice w dobrobycie między dwoma krajami. Dzisiaj sytuacja diametralnie się zmieniła. 

Dla osób działających w ramach tego projektu bardzo ważne jest, aby zintensyfikować nauczanie w Niemczech w języku kraju z którego pochodzą dzieci. Dlatego odwiedzając szkoły pytają, które z dzieci i młodzieży mają polskie korzenie. „Wtedy zawsze opowiadamy im o szkołach, w których mogą uczyć się języka ojczystego" - wyjaśnia Schimsheimer.

W 2023 r. projekt PolenMobil zawitał do ponad 100 szkół

W 2023 r. pojazdy PolenMobil czyli dwa srebrne samochody dostawcze z czerwonymi napisami i rysunkami, które na co dzień parkują w Berlinie i Ratyzbonie, wyjeżdżały ponad 200 razy udając się do prawie wszystkich krajów związkowych w Niemczech. W ten sposób około 4200 dzieci i młodzieży z ponad 100 różnych szkół dowiedziało się ciekawych rzeczy o Polsce, kraju, który stosunkowo rzadko jest tematem poruszanym podczas lekcji. W Niemczech język polski jako język obcy jest oferowany tylko w nielicznych szkołach. Natomiast częściej można go poznać w formie lekcji języka ojczystego dla dzieci z polskimi korzeniami, zwłaszcza w Nadrenii Północnej-Westfalii. 

Celem Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich jest ułatwienie dostępu do największego wschodniego sąsiada Niemiec. A najłatwiej można zrealizować taki cel przez umożliwienie dzieciom poznawania tego kraju. Zazwyczaj temat historii i kultury Polski jest rzadko poruszany na lekcjach i to pomimo tego, że obydwa kraje łączy wiele historycznych, kulturowych i politycznych wydarzeń. 

Temat Polski można zintegrować z wieloma przedmiotami

24 lata temu pisarz Matthias Kneip zaczął pracę jako pracownik naukowy w Niemieckim Instytucie Spraw Polskich mieszczącym się w Pałacu Miejskim w Darmstadt. Wówczas, jako były student pedagogiki, zaczął opracowywać pierwsze materiały dydaktyczne dla dużego wydawcy podręczników, aby w ten sposób umożliwić nauczycielom włączenie Polski jako tematu do różnych przedmiotów. „Taką integrację można zacząć przykładowo od lekcji niemieckiego przy omawianiu noweli „Kleider machen Leute”. Mało kto wie lub wspomina w klasie o historycznych odniesieniach do Polski, która jest tematem powieści” - mówi Kneip. Słynne dzieło Gottfrieda Kellera opowiada o krawczyku, który dzięki przepięknym ubraniom, jest uważany za hrabiego.

Dziś nauczyciele mogą bezpłatnie pobierać wiele materiałów, czy to filmy czy teksty dydaktyczne, które są udostępniane na stronie Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich w zakładce „Polen in der Schule“. Platforma jest wspierana finansowo przez różne fundacje działające na rzecz dobrych stosunków polsko-niemieckich. 

Szkolenia dla niemieckich nauczycieli w Polsce

„Zależy mi na tym, aby jak najwięcej osób poznało Polskę, aby mogli ją odwiedzać i poznawać", mówi Kneip. Obecnie 600 nauczycieli jest zapisanych do newslettera platformy. Co roku Kneip z grupą 25 nauczycieli odwiedza polskie miasta w poszukiwaniu historii i kultury, a także możliwych powiązań między obiema kulturami. Jednym z celów takiej podróży jest miejsce narodzin poety okresu romantyzmu Josepha von Eichendorffa, czyli zamek niedaleko Raciborza na Górnym Śląsku.