“Kitap Partenonu”
Arjantinli sanatçı Marta Minujín önümüzdeki documenta için Kassel’de kitaplardan oluşan bir partenon inşa ediyor.
Yasaklanmış kitaplardan oluşan tapınak, Atina Akropolisindeki kentin tanrıçası Athena Parthenos (Bakire Athena) için yapılmış Parthenon Tapınağı’nın gerçek ölçülerinde inşa edilecek. Tapınağın sütunları, duvarları ve zemini, bir zamanlar yasaklanmış ya da hala yasaklı kitaplardan oluşacak. Arjantinli sanatçı Marta Minujín, Kassel’deki documenta 14’de yer alacak bu enstalasyonuyla dikkatleri sansür ve baskı üzerine çekmek istiyor. Sanatçı, Kassel’deki Friedrich Meydanı’nda yer alacak tapınağın inşası için Ekim 2016 sonunda çalışmalarına başladı.
73 yaşındaki Arjantinli sanatçı, kendi vatanındaki diktatörlük de dahil olmak üzere baskıcı rejimlerle ilgili eserler ortaya koyuyor. Çalışmalarında “happening” ve performans sanatının yanısıra heykel ve videoların potansiyelini de araştırıyor. Buenos Aires doğumlu sanatçı, yine burada güzel sanatlar ve sanat pedagojisi alanlarında eğitim aldıktan sonra 60’lı yılların başında Paris’e taşındı. Yaşamına ve çalışmalarına daha sonra New York’ta devam eden sanatçı, bugün Buenos Aires’de yaşıyor. Kitaplar, Minujín için konuşma özgürlüğünün önemli bir ifadesi.
Kitaplar yeniden dolaşıma girmeli
Bunu sağlayabilmek için Marta Minujín on dördüncü documenta için özel bir çalışma tasarladı. 1983’teki “El Partenón de libros” enstalasyonuyla Minujín, sivil-askeri diktatörlükle vatanı Arjantin’de iki kez tahrip edilmiş demokrasinin estetik ve politik bir ideali olarak partenonu kullanmıştı. Söz konusu sanat projesi için Yunan partenonunun binlerce sansürlü kitaptan oluşan ve metal bir iskelenin taşıdığı bir kopyası inşa edilmişti. Beş günlük sergi süresinin ardından iskele, iki vinç tarafından hafifçe yana doğru devrilmiş ve ziyaretçiler istedikleri kitapları alıp evlerine götürmüşlerdi.
“El Partenón de libros”, 2017 Haziran’ına kadar documenta 14 için Kassel’de “Kitap Partenonu” olarak yeniden inşa edilecek ve tüm dünyadan 100 bin kadar kitapla donatılacak. Partenonu oluşturacak kitaplar arasında yıllar boyunca yasaklanmış, ama bugün dağıtımlarına izin verilen kitaplar bulunduğu gibi, basımına kimi ülkelerde izin verildiği halde kimi ülkelerde izin verilmeyen kitaplar da bulunuyor. İsteyen herkes kitap bağışlayarak eserin gerçekleştirilmesine katkıda bulunabilir. Sanat eseri, 1933 yılında Nasyonal Sosyalistler’in Kassel’de rejimin hışmına uğrayan sayısız kitabı yaktığı yerde inşa edilecek. Böylelikle enstalasyon, sansüre, metinlerin yasaklanmasına ve yazarlarının baskı ve zulüm görmesine karşı bir simge olacak.
Proje bağlamında Kassel Üniversitesi’yle işbirliğiyle, kabul edilecek yasaklanmış kitapların bir listesi hazırlandı. Listede şu an 60 bin kitap bulunuyor. Tıpkı 1983’te yapıldığı gibi Kassel’deki partenon için de documenta 14’ün sonunda, kitapların yeniden dolaşıma girmesi için halkın katılacağı bir performans planlanıyor.
