Bauhaus’un İzleri
100 yaşına giren güzel sanatlar okulu Bauhaus’un eserlerini Almanya’nın birçok köşesinde görüp yaşamak mümkün. En önemli istasyonları size sunmak istedik.
Alfeld an der Leine Şimdi biraz Batı’ya gidelim. Aşağı Saksonya Eyaleti’nde bulunan Alfeld kenti, her ne kadar ağırlıklı olarak ahşap çatkı ve kerpiç karışımı evlerden oluşsa da, burası asıl Fagus Fabrikası fabrika binasıyla ünlü. Mimar Walter Gropius, 1911’de ortaya koyduğu bu yapıtla mesleki bağımsızlığını kazanmıştı. Modernitenin ilk yapısı olarak kabul edilen bina, inşasının 100 yıl ardından UNESCO Dünya Mirası listesine alındı.
Weimar Tasarım devrimi, burada Goethe ve Schiller’in kenti Weimar’da başladı. 1919 yılında mimar Walter Gropius, Weimar’da “Staatliche Bauhaus”u kurdu. Bina tasarımını mimar Henry van der Velde’nin yaptığı Bauhaus Üniversitesi’nde, tüm dünyada ün yapmış Paul Klee, Wassily Kandinsky ve Lászlo Moholy-Nagy gibi sanatçılar ders vermişti. 1923’teki Bauhaus Sergisi’nin en önemli sergi nesnesi, 1996 yılında UNESCO - Dünya Mirası listesine alınan “Haus Am Horn” örnek evi. Thearherplatz’da bulunan Bauhaus Müzesi’nde görecek daha çok şey var.
Gelmeroda Weimar sınırlarındaki bu köy, Bauhaus sanatçısı Lyonel Feininger’le birlikte anılıyor. Feininger Bisiklet Gezi Yolu’nda çıkılacak bir gezintiyle, ressamın köydeki izlerini takip etmek mümkün. Bisiklet gezi yolundaki duraklardan biri, Alman-Amerikan ressamın resimlerinde pek çok kez motif olarak kullandığı, Feininger Kilisesi.
Probstzella Weimar’ın 70 km güneyinde bulunan, isminin telaffuzu çok da kolay olmayan bu beldede, Thüringen Eyaleti’nin en önemli Bauhaus yapılarından biri bulunuyor. Tamamen Bauhaus ekolüne göre donatılmış olan “Haus des Volkes”in (Halkın Evi) (1925-1927) mimarı, Alfred Arndt. Yapının içinde kullanılan malzemeler, mobilyalar, lambalar hatta kapı kolları bile Bauhaus atölyelerinde üretilmiş.
Jena Bauhaus sanatçıları burada, fikirlerini uygulamaya geçirecekleri ve sunabilecekleri bir ortam bulmuştu. Bauhaus düşüncesinin harekete geçmesini sağlayan yapı olan Jena Şehir Tiyatrosu Binası (1921/1922), Weimar yakınlarındaki bu üniversite kentinde inşa edilmişti. Her ne kadar bugün mimar Walter Gropius’un planlamış olduğu şekilde var olmasalar da, aslına sadık kalınarak yenilenen “Haus Auerbach” (Auerbach Evi) ve “Haus Zuckerkandl” (Zuckerkandl Evi) Jena’daki Bauhaus örneklerinden.
Dessau Gropius tarafından tasarlanmış ve 1926’da Dessau’da açılmış olan Bauhaus Binası, modern mimarinin kilometre taşlarından sayılmaktadır. “Bauhaus Dessau - Tasarım Merkezi” bugün, deneysel tasarım çalışmalarının yanısıra araştırma ve eğitimin de gerçekleştirildiği hareketli bir ortam. “Dessau Meisterhäuser” (Dessau Usta Evleri) de 1925/26 yıllarında Gropius’un tasarımlarına göre inşa edilmişti. Kentteki Bauhaus ekolünün izlerini “Kornhaus”ta, “Historisches Arbeitsamt”ta (tarihi iş ve işçi bulma kurumu binası), Törten Bauhaus Yerleşim Yeri’ndeki “Konsumgebäude”de (Tüketim Binası), “Laubengang Evleri”nde ve “Stahlhaus”da (Çelik Ev) gözlemlemek mümkün.
Berlin Berlin’deki Bauhaus Arşivi, 20. yüzyılın bu en önemli tasarım, mimarlık ve sanat ekolü üzerine genel bir bakış sunuyor. Arşiv, Bauhaus tarihi ve etkileri üzerine tüm dünyadaki en büyük koleksiyona sahip. Koleksiyondaki eserler arasında “Bauhaus Masa Lambası”, Marcel Breuer’in çelik boru sandalyesi (“Wassily sandalyesi”), “Bauhaus Duvar Kağıdı” gibi nesneler bulunmakta. Kentin çeşitli yerlerinde de “Yeni Yapı” örneklerini görmek mümkün; Zehlendorfer Fischtal’daki “Gropius Evleri” (1928) ya da Mies van der Rohe’nin ABD’ye göç etmeden önce Almanya’da tasarlamış olduğu son konut olan, Berlin Alt-Hohenschönhausen’daki “Haus Lemke” (Lemke Evi) (1933).
Krefeld Mimar Ludwig Mies van der Rohe tarafından tasarlanmış olan Krefeld’deki “Haus Lange” (Lange Evi) ve “Haus Esters” (Esters Evi) villaları da bugün etkileyici bir şekilde Bauhaus ekolünü aktarmaya devam ediyor. Zarif ikiz villalar, Ruhr Bölgesi kenti Krefeld’in sanat müzeleri arasında yer alıyor.
Stuttgart Ludwig Mies van der Rohe yönetimindeki “Deutscher Werkbund” adlı sanatçılar grubu tarafından 1927 yılında inşa edilen ünlü Weißenhofsiedlung Almanya’nın güneyinde bulunuyor. Le Corbusier tarafından tasarlanmış olan “Doppelhaus”da (yarı müstakil ev) yer alan Weißenhof Müzesi, böylelikle ziyaretçilere mimarlık tarihinin yanısıra “üzerinde yürünebilen bir sergi nesnesi” de sunmuş oluyor.
