Krizlerde çözüm uzmanı
Onlar arabulucu, seçim gözlemcisi ya da yeniden yapılanma uzmanı olarak dünyanın dört bir köşesinde görevde: Sivil uzmanların barış misyonlarına katkısı.
Almanya. Almanya, Uluslararası Barış Misyonları Merkezi’yle (ZIF) sivil personelin uluslararası çatışmalarda görev almasına yönelik örnek bir model geliştirdi. ZIF sözcüsü Wanda Hummel ile sivil uzmanların barış misyonlarındaki görev ve hedefleri üzerine söyleştik.
ZIF’in başlıca görev alanları ne?
ZIF barış misyonları için bir görev dağıtım ve yetkinlik merkezi olarak personel yönetimi, eğitim, danışmanlık ve siyasi analiz hizmetlerini bir çatı altında topluyor. Çalışmalarımızın en önemli bölümünüyse AB, AGİT, BM ve NATO barış misyonlarında görev yapacak sivil uzmanların dağıtımı oluşturuyor. Biz uzmanların hazırlığı, seçimi ve danışmanlığını üstleniyoruz. Bunların yanı sıra AGİT ve AB seçim gözlem misyonlarında görev yapan Alman uzmanlar için başvuru ve danışmanlık merkezi olarak hizmet veriyoruz.
Uluslararası barış misyonlarında yalnızca askeri değil, aynı zamanda sivil güçlerin de görev yapması neden önemli?
Askeri güçler çatışmaların yatıştırılmasında güvenliği sağlamak bakımından önemli. Fakat bu durumda dahi genellikle çatışmanın zeminini hazırlayan etkenler varlığını sürdürüyor: Siyasi gerilimler, toplumsal dışlanma, geri kalmış ekonomi, düzgün işlemeyen devlet yapıları gibi. Barışı sağlamak yalnızca çatışmasızlık ortamını sağlamak değil, aynı zamanda anlaşmazlıkları da çözmekten geçiyor. Bunun için örneğin çatışmanın bütün taraflarıyla siyasi katılım için müzakere edilmesi, uzlaşma ve barışma süreci için zemin hazırlanması ya da yönetim ve hukuk sistemlerinin yeniden işler hale getirilmesi gerekiyor. Dolayısıyla barış misyonları çok boyutlu bir yapıya sahip: Askeri güçlerin ve polis gücünün yanı sıra sivil personel de barış süreci için birlikte çalışıyor.
Ayrıca sivil uzmanlar personel eğitimi vermek, silahlı güçlerin yeniden sivil hayata uyumuna yardımcı olmak ya da parlamenter çalışmaları desteklemek gibi yöntemlerle toplumsal süreçlere yerinde dahil olarak yeni çatışmalara önleyebiliyor.
Almanya ZIF kanalıyla dünyada kaç ülkede barış misyonlarını destekliyor?
ZIF personel havuzu yaklaşık 1500 sivil uzmanı kapsıyor. Şu anda 200 civarı uzman BM, AB, AGİT ve NATO bünyesindeki barış misyonlarında aktif görevde. Parlamenter çalışmaları destekleyen küçük bir ofisten Kongo Demokratik Cumhuriyeti’nde 20.000 mavi berelinin dahil olduğu büyük barış misyonuna kadar uzanan bir yelpazede toplam 50 ülkede barış misyonları yürütülüyor.
2017/2018 Dünya barış misyonları haritası (PDF)
Barış misyonlarında görev alan insanların ön plana çıkan özellikleri neler?
Bu insanlar genellikle belli bir konuda uzman (yargıç, lojistik uzmanı, finans uzmanı veya siyasi analiz uzmanı), kültürler arası ilişkilerde tecrübeliler ve uluslararası alanda çalışmak isteyen kişiler. Zorlu koşullarda yaşamaya ve çalışmaya hazırlar. Bu için belli riskler içerdiğinin ama aynı zamanda küçük adımlarla değişime katkı sağlayabileceğinin bilincindeler. Pek çoğu daha adil ve barışçıl bir dünyaya katkıda bulunmak isteyen idealistler.
ZIF dünya çapında eşsiz bir konsept mi?
ZIF 2002 yılında dönemin Federal Hükümeti ve Meclisi tarafından kurulduğunda dünya çapında eşi olmayan bir projeydi, çünkü barış misyonlarına yönelik tüm sivil uzmanlık alanlarını bir çatı altında toplayan ilk modeldi. Günümüzde İsveç ve Finlandiya gibi bazı ülkelerde partner organizasyonlar kurulmuş durumda.
Röportaj: Tanja Zech