Nowy medialny potwór
W czasie kryzysu modne stały się narracje spiskowe. Jak można temu przeciwdziałać? Pięć pytań do Kathariny Nocun.
Katharina Nocun jest działaczką na rzecz praw obywatelskich, działaczką sieciową i publicystką. W 2020 roku wraz z Pią Lamberty opublikowała bestseller „Fałszywe fakty. Jak teorie spiskowe kształtują nasze myślenie”.
Narracje spiskowe przeżywają teraz boom. Jak bardzo jest to niebezpieczne?
Ci, którzy uważają, że wirus nie istnieje, nie chronią siebie ani innych. Obecnie wiele osób bardzo martwi się o przyjaciół lub członków rodziny, którzy wpadli w wir spiskowych narracji. Nie należy tego lekceważyć, gdyż w dłuższej perspektywie może to mieć fatalne skutki. Ci, którzy wierzą w wielki spisek w medycynie, mogą w przypadku poważnych chorób przestać chodzić do lekarza, woląc zamiast tego oddać się w ręce uzdrowicielom. To może mieć śmiertelne skutki.
Czy trwający obecnie boom teorii spiskowych jest fenomenem Internetu?
W czasach nazistowskich antysemickie mity spiskowe były centralną częścią propagandy. Nauczano tego nawet w szkołach. Obwinianie Internetu za ich rozpowszechnianie byłoby zbyt krótkowzroczne. Oczywiście ideologowie spiskowi korzystają z takich platform jak Facebook, Instagram, YouTube czy Telegram. Ale na tych samych platformach znajdują się również liczne konta, które dostarczają informacji o zagrożeniach związanych z mitami spiskowymi. Nawiasem mówiąc, istnieją również tradycyjne media, które dają ideologom spiskowym platformę do działania. To nie jest takie proste.
Każdy, kto z góry zakłada, że wybory są fałszowane, w końcu kiedyś przestanie korzystać ze swojego prawa do głosowania.
Wraz z wiarą w mity spiskowe maleje również zaufanie do instytucji i poważnych mediów. Czy stanowi to zagrożenie dla demokracji?
Każdy, kto z góry zakłada, że wszystkie wybory są fałszowane, w końcu kiedyś przestanie korzystać ze swojego prawa do głosowania. To normalne w demokracji, że spieramy się o różne opinie. Ale kiedy poszczególne grupy wymyślają swoje własne fakty, zagraża to naszej zdolności do znalezienia dobrych rozwiązań pilnych problemów. To nie odnosi się tylko do pandemii.
Jak można temu przeciwdziałać?
Ludzie są mniej skłonni wierzyć w spiski, jeśli zostali wcześniej uświadomieni w zakresie strategii ideologów spiskowych i na nie wyczuleni. Takie programy edukacyjne powinny niezwłocznie znaleźć się w szkolnym programie nauczania.
Rozmawiał: Martin Orth
You would like to receive regular information about Germany? Subscribe here:
