Yeni medya canavarı
Kriz dönemlerinde komplo teorileri yükselişe geçiyor. Peki buna karşı ne yapılabilir? Katharina Nocun’a dört soru.
Katharina Nocun sivil haklar savunucusu, internet aktivisti ve yazar. Nocun, 2020 yılında Pia Lamberty ile birlikte çok satan “Sahte Gerçekler. Komplo Teorilerinin Düşünce Biçimimizi Nasıl Etkiledikleri Üzerine” başlıklı kitabı yayınladı.
Sazın Nocun, komplo teorileri şu anda yükselişte. Tehlike ne kadar büyük?
Korona virüsünün varlığına inanmayan biri ne kendini ne de başkalarını korumaya özen gösterir. Günümüzde pek çok insan komplo teorilerinin girdabına kapılan tanıdıkları ve yakınları için ciddi şekilde endişeleniyor. Bu durumu hafife almamak gerek çünkü uzun vadede önemli sonuçlar doğurabilir. Tıp alanında büyük bir komploya inanan insanlar ağır hastalıklara yakalandıklarında doktora gitmeyip şifacılara bel bağlayabilir. Bunun sonu da ölüm olabilir.
Komplo teorilerindeki patlama bir internet çağı fenomeni mi?
Nazi döneminde de antisemitist komplo teorileri propagandanın ayrılmaz bir parçasıydı. Hatta bunlar okullarda öğretiliyordu. Komplo teorilerinin yayılmasında suçu internete atmak eksik bir yaklaşım. Elbette komplo teorilerini üreten ideologlar Facebook, Instagram, YouTube ve Telegram gibi platformları kullanıyorlar. Fakat komplo teorilerinin tehlikeleri üzerine bilgilendirmeyi amaçlayan pek çok hesap da bu platformlar üzerinden işliyor. Ayrıca geleneksel medya da komplo teorilerine alan sunuyor. Yani mesele ilk bakışta göründüğünden daha karışık.
Seçimlerin hileli olduğuna peşinen inanan biri, günün birinde seçme hakkını kullanmamaya başlar.
Komplo teorilerine inancın artmasıyla pek çok kuruma ve medyaya duyulan güven de azalıyor. Bu demokrasi için bir tehlike mi?
Seçimlerin hileli olduğuna peşinen inanan biri, günün birinde seçme hakkını kullanmamaya başlar. Bir demokraside farklı düşünceler yüzünden tartışmak normaldir. Fakat belli gruplar kendi gerçeklerini üretmeye başladığında bu acil sorunlar için çözüm üretme becerimizi tehlikeye atar. Bu sadece pandemi için değil, başka konularda da geçerli.
Peki buna karşı ne yapılabilir?
İnsanlar komplo ideologlarının stratejileri konusunda aydınlatıldığında ve farkındalıkları arttığında bu teorilere inanmamak konusunda daha dirençli hale geliyorlar. Bu tür eğitim programlarının okullardaki ders planlarına dahil edilmesi şart.
Röportaj: Martin Orth
You would like to receive regular information about Germany? Subscribe here:
