Miasta przyjazne mieszkańcom i zrównoważone
Stuttgart planuje nową dzielnicę: jej centrum lokalne to miejsce sprzyjające rozwojowi mobilności, logistyki i kultury. W jaki sposób chcemy mieszkać, pracować i żyć w przyszłości? Urbaniści i architekci pracują nad projektowaniem miast przyszłości.
Nie w Berlinie czy Nowym Jorku, ale w małym miasteczku Winnenden w południowo-zachodnich Niemczech powstaje przestrzeń miejska, która ma być wzorem dla reszty świata. W 30-tysięcznym mieście niedaleko Stuttgartu planowana jest dzielnica, w której mieszkania, sklepy, biura, warsztaty i hale przemysłowe oddalone są od siebie zaledwie o kilka przecznic. Projekt o nazwie „Produktywna przestrzeń miejska” zrywa z powszechnie stosowaną zasadą rozdzielenia sfer życia zawodowego, prywatnego i wypoczynku. Kompleksy przemysłowe zlokalizowane są nadal głównie na obrzeżach miast.
Projekt ten powstał w ramach Międzynarodowej Wystawy Budownictwa 2027 Regionu Miasta Stuttgart (IBA’27), której mottem stało się pytanie: „Jak żyjemy, mieszkamy, pracujemy w erze cyfrowej i globalnej?”. Jedną z odpowiedzi jest projekt dzielnicy miejskiej w Winnenden, który został nagrodzony w konkursie urbanistycznym: chodzi o „nowatorskie połączenie ze sobą przemysłu, handlu i usług, zabudowy mieszkaniowej i rekreacji” - mówi dyrektor IBA Andreas Hofer. „Nie znam żadnego przykładu na świecie, gdzie zostałoby to zaimplementowane w ten sposób”.
Hofer uważa, że konieczna jest zmiana podejścia do rozwoju miast jako całości: „Jak dotąd wciąż panuje zasada, że mieszka się, pracuje i wypoczywa w różnych miejscach. Jest to jednak błędne credo, ponieważ nie ma już ku temu powodu”. Pogląd ten sięga jeszcze początków industrializacji przed 150 laty, „kiedy to fabryki śmierdziały i produkowały brud” - mówi szwajcarski architekt i dyrektor IBA.
Odchodzenie od odległej lokalizacji kompleksów przemysłowych
Powyższy podział ma daleko idące konsekwencje: oznacza to nie tylko, że dom i praca są często oddalone od siebie o wiele kilometrów. Zdaniem Hofera, podział ten jest również przyczyną tego, że „dzisiejsze, czysto mieszkaniowe dzielnice, podobnie jak i tereny kompleksów przemysłowych, są często szalenie nudne”. Projekty frankfurckiej pracowni architektonicznej Jott dla dzielnicy w Winnenden zapowiadają inne niż dotąd podejście do życia: na dachach można zobaczyć grządki z warzywami, a w podwórzu zakłady rzemieślnicze, między budynkami mieszkalnymi stoją szklarnie, zaledwie o jedną przecznicę od zakładu rzemieślniczego czy produkcyjnego oddalone są kawiarnia osiedlowa i lokalny skwer.
Hofer zwraca również uwagę na fakt, że kompleksy czysto przemysłowe czy mieszkaniowe służą tylko jednemu celowi. Dlatego, gdyby nagle potrzeba było więcej mieszkań, nie można byłoby wykorzystać do tego celu kompleksów przemysłowych. „Efektem są ogromne pustostany - tak można projektować miast przyszłości” - mówi dyrektor Międzynarodowej Wystawy Budowlanej.
To, czy miasta w przyszłości będą przyjazne i zrównoważone, zależeć będzie w dużej mierze od nowych koncepcji mobilności. Trzeba na przykład znaleźć odpowiedź na pytanie, jak zarządzać transportem towarów w związku z gwałtownym wzrostem liczby dostaw w handlu internetowym. Kwestia ta została również poruszona w ramach opracowanej przez Izbę Przemysłowo-Handlową w Stuttgarcie ekspertyzie na przykładzie zleconego przez stolicę Badenii-Wirtembergii projektu dzielnicy Rosenstein, w której w przyszłości ma zamieszkać 15 tysięcy osób. Pomysły na logistykę miejską sięgają od prywatnych punktów odbioru paczek, przez zautomatyzowane doręczanie paczek z wykorzystaniem pojazdów autonomicznych i systemów transportu podziemnego, po tzw. wielofunkcyjne parkingi wielopoziomowe, z których dostawy będą mogły być realizowane za pomocą rowerów transportowych lub mikrosamochodów elektrycznych.
W projektowaniu nowych dzielnic kluczową rolę odgrywają centra lokalne. „Kwestia zrównoważonego rozwoju jest szczególnie istotna” w przypadku parkingów podziemnych - mówi urbanista Mario Flammann z biura architektonicznego Pesch und Partner, które brało udział w opracowaniu ekspertyzy logistycznej. Powód: jeśli za kilka lat zapotrzebowanie na miejsca parkingowe spadnie, wykorzystanie takiego parkingu w inny sposób nie będzie możliwe. „Dlatego też parkingi wielopoziomowe – element budowlany, na który przez długi czas patrzono raczej z dezaprobatą - ponownie zyskują na znaczeniu” - mówi Flammann. Na „parkingu wielopoziomowym 2.0” mogłyby powstać też kawiarnie, przestrzenie coworkingowe lub osiedlowe punkty usług. „A gdy miejsca parkingowe okażą się już zbędne, łatwiej będzie je zaadaptować na inne potrzeby” - mówi architekt.
Głównym aspektem rozwoju przyszłych miast stanie się zapewne możliwość adaptacji budynków i struktur komunikacyjnych. „Bardzo ważna będzie elastyczność” - mówi Flammann. „Dziś, jeśli chodzi o planowanie urbanistyczne, myślenie konkretne musimy zastąpić bardziej elastycznym”. Jednocześnie, podkreślając znaczenie zrównoważonego rozwoju, architekt dodaje:
Właśnie teraz musimy powrócić do projektowania nieruchomości, które przetrwają co najmniej 100 lat.
Przykłady miast przyjaznych dla mieszkańców
Kreatywne umysły z Międzynarodowej Wystawy Budownictwa w Stuttgarcie nie chcą ograniczyć się tylko do kreślenia projektów na desce kreślarskiej, lecz pragną, aby wzorcowe dzielnice miejskie stały się w najbliższych latach rzeczywistością. „Chcemy móc później powiedzieć, że nie tylko dyskutowaliśmy na ten temat, lecz wcieliliśmy nasze rozwiązania w życie” - mówi dyrektor IBA Hofer. Ma on nadzieję, że za kilka lat mieszkańcy Winnenden czy Stuttgartu będą mogli cieszyć się „domami i dzielnicami, które pozwolą fizycznie doświadczyć przyszłość przyjazną dla klimatu i społeczeństwa”.
You would like to receive regular information about Germany? Subscribe here:
