Przejdź do głównej zawartości

Dlaczego musimy rozmawiać o ojczyźnie

Co oznacza ojczyzna w czasach globalizacji? Rozważania filozoficzne.

Matthias Burchardt, 19.07.2019
Ojczyznę stanowi natura i kultura, przywiązanie i relacje.
Ojczyznę stanowi natura i kultura, przywiązanie i relacje. © Adobe Stock/Syda Productions

Czy można jeszcze dziś mówić o „ojczyźnie“? Czy też termin ten jest używany przez populistów, którzy wszystko, co obce demonizują i przedstawiają jako zagrożenie? Może właśnie dlatego, że polityka, media i nauka zbyt długo na ten temat milczały? W związku z tym musimy pilnie porozmawiać o ojczyźnie, bez patetycznego gloryfikowania jej lub przedstawiania w postaci nagrody pocieszenia dla tych, którzy ponieśli porażkę w wyniku globalizacji.

Nasi przodkowie tworzyli historie odnoszące się do otoczenia i miejsc. Wyłaniamy się z tych historii i kontynuujemy ich tworzenie. Ojczyzna jest zatem naturą i kulturą, pochodzeniem i przyszłością, wytrwałością i zmianą.

Karnawał i przemysł - to także charakterystyka ojczyzny. Zdjęcie z serii „Ojczyzna // Zdjęcia" autorstwa Matthiasa Burchardta.
Karnawał i przemysł - to także charakterystyka ojczyzny. Zdjęcie z serii „Ojczyzna // Zdjęcia" autorstwa Matthiasa Burchardta. © Matthias Burchardt

Ojczyzna to także więzi i relacje: rodzaj ludzi, zwyczaje, obyczaje, święta, rytuały, gesty, dialekty, nazwy miejscowości, opowieści, potrawy, zapachy, dźwięki. Dobrze mi znany klimat i krajobraz tworzą moment mojej osobistej tożsamości, w najlepszym przypadku źródło siły. Ludzie potrzebują tej zażyłości, by prowadzić dostatnie życie. Ludzie pozbawieni korzeni są podatni na zagrożenia.

Wypędzanie ludzi z ich ojczyzny to zbrodnia przeciwko ludzkości.
Filozof edukacji Matthias Burchardt

Niektórzy opuszczają swoją ojczyznę i - być może - znajdują nową ojczyznę w innym miejscu. Jest to jednak możliwe dopiero w ramach długoletnich procesów osiedlania się. Wypędzanie ludzi z ich ojczyzny jest zbrodnią przeciwko ludzkości, ponieważ nie tylko pozbawia się ich własności i domów, ale także okrada się ich z części ich tożsamości. Solidarność z osobami pozbawionymi ojczyzny wynika z empatycznego spojrzenia na tę niepowetowaną stratę.

Nawet ludzie osiadli mogą być pozbawieni ojczyzny

Ojczyzna jest zawsze zagrożona. Wojny, prześladowania polityczne, kryzysy gospodarcze i ekologiczne wypędzają ludzi z ich ojczyzny. Modernizacja, digitalizacja, globalizacja, ideologizacja, ekonomizacja i migracja oddalają ludzi od ich ojczyzny. Również osoby osiadłe mogą być dotknięte tym zjawiskiem, gdy społeczeństwa ulegają transformacji, tradycje stają się kruche, a spójność społeczna rozpada się.

Nie ojczyzna, ale jej zniszczenie jest źródłem radykalizmu, ekstremizmu i przemocy.

© www.deutschland.de

You would like to receive regular information about Germany?
Subscribe here: