Wsparcie dla uchodźców
Zaangażowanie niemieckiego społeczeństwa w pomoc uchodźcom z Ukrainy bazuje na doświadczeniach z 2015 roku.
Gdy latem 2015 roku do Niemiec przybyły ogromne fale uchodźców, wielu obywateli zaangażowało się w lokalne inicjatywy pomocowe. Na zgromadzonych wówczas doświadczeniach opiera się obecnie fala wsparcia dla uciekających przed wojną obywateli Ukrainy. Badanie przeprowadzone na zlecenie Federalnego Ministerstwa Edukacji i Badań Naukowych obrazuje, jak ewoluowało zaangażowanie społeczne.
Jak wynika z badania, tzw. „lato migracji“ w 2015 roku skłoniło wielu obywateli Niemiec do pomocy uchodźcom i doprowadziło do powstania licznych nowych inicjatyw na rzecz migrantów. Różne podmioty społeczeństwa obywatelskiego nawiązały ze sobą współpracę, pozostając w stałym kontakcie z administracją publiczną, co jednak doprowadziło również do wielu sporów. Badanie jasno wykazało: „Z początkowo humanitarno-charytatywnej motywacji wyłoniły się formy demokratycznego zaangażowania w celu silniejszego zaznaczenia potrzeb uchodźców“. Wspólne fora umożliwiły zbliżenie się społeczeństwa obywatelskiego i administracji oraz pozwoliły na rozwiązanie wielu konfliktów. Tam, gdzie taka wymiana nie miała miejsca, słabło również wsparcie dla uchodźców – a w 2022 roku zabrakło struktur pozwalających na sprawne przyjęcie uchodźców z Ukrainy.
Nowa fala zaangażowania
W ostatnich latach pandemia koronawirusa znacznie utrudniła zaangażowanie na rzecz uchodźców, ponieważ możliwości kontaktu pomiędzy osobami pomagającymi a potrzebującymi były ograniczone przez okoliczności. Wśród chętnych do pomocy było również wiele osób starszych, które będąc w grupie wysokiego ryzyka musiały wycofać się z aktywnej działalności. Jednak tam, gdzie jeszcze przez wybuchem pandemii powstały struktury wsparcia dla uchodźców, udało się także sprawnie zorganizować pomoc dla obywateli Ukrainy.
Zasadniczo, wyniki badania wykazują nową tendencję w ramach zaangażowania społecznego: „Od wiosny 2022 roku społeczeństwo obywatelskie ponownie odgrywa kluczową rolę w organizacji pomocy dla uchodźców, co wyraża się między innymi poprzez komitety powitalne na dworcach, kawiarnie dla uchodźców, kursy języka niemieckiego czy popołudniowe zajęcia dla dzieci“. Jednocześnie można zaobserwować nowe formy zaangażowania, takie jak niemal „masowe” zjawisko przyjmowania uchodźców w prywatnych domach. Na samej tylko platformie cyfrowej #UnterkunftUkraine w okresie od marca do września 2022 roku zarejestrowało się ponad 150 000 osób.