“Demokrasiler İçin Bir Tehlike”

Güvenilir bilgiye erişimin sağlanması ve medya özgürlüğünün teşvik edilmesi… Almanya’nın G7 Dönem Başkanlığı'nın siyasi öncelikleri arasında bunlar da var. Halkın, dezenformasyon ve komplo teorilerini fark etmesi ve bunlara etkin biçimde karşı koymasının desteklenmesi gerekiyor. Tübingen Üniversitesi Amerikan Edebiyatı ve Kültür Tarihi Profesörü Michael Butter, yıllardır komplo teorilerini inceliyor. Profesör Butter, bu teorilerin nasıl ortaya çıktıklarını ve neden demokrasiler için bir tehdit oluşturabileceklerini açıklıyor.

Sayın Profesör Butter, insanlar neden komplo teorilerine inanırlar?
Komplo teorileri açıklamalar sunar, dünyayı daha anlamlı kılar. Bu sayede, cereyan eden her şey, planlanmış insan davranışına dayandırılabilir. Hiçbir şey tesadüfen olmaz. Komplo teorisine dayalı dünya görüşünün belirleyici kriteri, esasen budur.

 Hangi tip insanlar böyle bir dünya görüşüne bilhassa meyillidir?
Bunlar, bir yandan netlik arayan insanlardır. Komplo teorileri dünyayı iyi ve kötü diye ikiye ayırır. Arada hiçbir şey yoktur. Öte yandan, güç kaybı yaşadığını hisseden insanlar komplu teorilerine meyillidirler. Kendilerinin, gruplarının ve hatta tüm uluslarının kontrolü yitirdiklerine inanırlar. Komplo teorileri bu grup için caziptir, çünkü onlara sadece o anda olup bitenler için bir açıklama sunmakla kalmaz, aynı zamanda onlara kontrolü bir ölçüde geri verir. Çünkü bu insanlar, en azından o anda ne olduğunu anladıklarını iddia edebilirler.

Komplo teorileri ne ölçüde tehlikelidir?
Bütün komplo teorileri tehlikeli değildir. Ancak onları tehlikeli hale getirebilecek üç boyut vardır. Bir yandan radikalleşme için bir katalizör olabilir ve böylelikle şiddete yol açabilirler. Bir komployu ortaya çıkardıklarını düşünen insanlar, kendilerini silaha sarılarak bu komploya karşı harekete geçmekle yükümlü hissedebilirler. Bunu Halle, Christchurch ve Utøya'da gördük. Ve işte o zaman insanlar yaralanıyor, o zaman insanlar katlediliyor.

İkincisi, tıbbi komplo teorileri tehlikelidir. Çünkü geçerli tıbbi bilgiyi reddettiğinizde, kendinizi ve başkalarını tehlikeye atarsınız. Şu anda bunu korona pandemisinde görüyoruz.

Üçüncüsü, komplo teorileri, demokratik süreçlere ve kurumlara olan güveni sarsarlarsa, demokrasiler için kesinlikle bir tehdit oluşturabilirler. En kötü senaryoda, insanlar demokratik kurumlara karşı aktif eylemde bulunmaya kışkırtılabilirler. 6 Ocak 2021'de Washington'da Capitol'e saldırıldığında gördüğümüz şey buydu.

Ülkeler komplo anlatılarını, başka ülkeleri istikrarsızlaştırmak için kullanıyorlar mı?
Evet. Son yıllarda, özellikle 2015'ten itibaren mülteci hareketi etrafında dönen ve sözde Almanya'nın çöküşüyle ilgili Kremlin kökenli dezenformasyon ve sahte haberler yayıldı. Buna, 2014'ten itibaren Ukrayna'ya karşı Rus propaganda kampanyası eklendi. Ukrayna'da sözde ABD ve NATO tarafından organize edilen Nazi gruplarının darbesi. Ukrayna savaşında, neredeyse Putin'in etrafındaki en yakın ekip bile bu komplo teorilerine inanmış ve Ukrayna'da halkın kendilerini kucak açarak karşılayacağını cidden düşünmüş gibi görünüyor.Tabii ki hiç de öyle olmadı.

Rus siyaseti neden diğer ülkelerde yalan haber ve mitler yayıyor?
Kremlin bu şekilde toplumu bölmeye, kafa karışıklığı yaratmaya ve çatışma çıkarmaya çalışıyor. Yalan haber ve mitlerin, Rus çıkarlarına karşı olan tutumların kamuoyunda popüler bir biçimde temsil edilmesini engellemeleri amaçlanıyor.

Komplo teorilerinin savunucularını gerçeklere ikna etmek nasıl başarılabilir?
Diyalog arayarak ve dürüst sorular sorarak. Bunu neden benden daha farklı görüyorsun? Neden bu kişi senin için bir uzman da bir başkası değil? Bu, o insanlarda kendi düşüncelerini sorgulama sürecini tetikleyebilir, ama böyle olmak zorunda da değil. Her durumda bu, uzun ve zorlu bir süreçtir.

© www.deutschland.de

You would like to receive regular information about Germany? Subscribe here: