Barış İçin Görev başında
Barışın güvenceye alınması BM’nin başlıca görevi. Almanya da asker, polis ve sivil güçlerle çok sayıda misyona destek veriyor.
Birleşmiş Milletler dünyada barışın sağlanması ve korunması konusunda en büyük aktör. Barış misyonları Birleşmiş Milletler deyince akla ilk gelen konulardan. Birleşmiş Milletler kuruluş sözleşmesine göre Genel Kurul dünya barışının korunmasında ve uluslararası güvenliğin sağlanmasında asli sorumluluğu taşıyor ve bu sorumluluğu yerine getirmek için barış misyonları oluşturma yetkisine sahip. Bu durumda BM üyesi ülkelere örneğin askeri personel göndererek katılma çağrısı yapılıyor. Bu misyonlar pek çok çatışma bölgesinde insanları korumak ve istikrarın yeniden sağlanması için ilk adımları atmak için yegane uluslararası enstrüman.
Barış misyonları (İng. “peacekeeping) askeri personelin yanı sıra polis gücü ve sivil görevlilerin de yer aldığı misyonlara verilen ad. Barış gücü askerlerinin büyük bölümü Asya ve Afrika ülkelerinden geliyor. Günümüzde 14 barış misyonunda 123 ülkeden 100.000’i aşkın kişi görev alıyor. Bu yapının kurulmasının ardında yatan fikir tarafsız, meşruiyeti BM’ye dayanan ve çok taraflı finanse edilen bir gücün çatışma ve anlaşmazlıklarda gerilimin azaltılması, sivillerin korunması, insan hakları ilkelerine uyulmasının garantilenmesi ve insani yardım çalışmalarının güvenceye alınması ile barışın korunmasına katkıda bulunacağı yönünde. Barış koruma çalışmalarının temel ilkeleri tarafsızlık, kendini savunma dışında şiddete başvurulmaması, görevin yerine getirilmesi ve misyonun yürütüleceği ülkenin onayının alınması.
BM Güvenlik Konseyi tarafından karara bağlanan barış misyonları tezkeredeki görev tanımına bağlı olarak çok boyutlu olabiliyor. Yani ateşkese uyulup uyulmamasına ya da sınır korumaya yönelik askeri gözlem gibi klasik barış koruma çalışmalarının yanı sıra günümüz misyonları güvenlik ve barışı kuvvetlendirmek için sıklıkla polis gücü çalışmaları ve sivil görevleri de içeriyor. BM misyonları pek çok krizde Avrupa Birliği (AB) ve Afrika Birliği (AU) misyonlarıyla işbirliği içerisinde yürütülüyor.
Barış misyonlarının yanı sıra yalnızca çatışma yönetiminde sivil çalışmaları amaçlayan ve tek tek ülkelere yönelik veya bölge ofislerini kapsayan “özel siyasi misyonlar” da yürütülüyor. Bu misyonlar örneğin barış anlaşmalarının hayata geçirilmesi ya da müzakeresinin yanı sıra çatışma ve anlaşmazlıkların önlenmesi ve karmaşık siyasi geçiş süreçlerinde taraflara destek olunması gibi amaçlara hizmet ediyorlar.
Almanya’nın BM barış gücü misyonlarına katılımı Alman dış politika ve güvenlik politikasının önemli bir parçası. Günümüz itibariyle yedi barış misyonuna ve iki özel siyasi misyona katılan Almanya hem barış misyonları bütçesinin en büyük dördüncü mali destekçisi, hem de kriz önleme ve istikrar kazandırma alanında BM’ye destek veren en büyük bağışçılardan biri. Bunlara ek olarak Alman ordusunun Hammelburg’daki BM Eğitim Merkezi ile merkezi Berlin’de bulunan ve barış misyonlarına katılmak üzere sivil uzmanlar bulup buna yönelik özel eğitim ve danışmanlık hizmeti sunan Uluslararası Barış Misyonları Merkezi de (ZIF) Almanya’nın dünya barışını sağlamak konusunda BM bünyesinde yürütülen çalışmalara yönelik katkılarının birer parçası.
Almanya 2019 yılının ilk yarısı itibariyle aşağıdaki BM misyonlarına katılıyor:
Mali / MINUSMA Alman ordusunun 1100 kişiye ulaşabilen personelle katıldığı Birleşmiş Milletler Mali Çok Boyutlu Enetgre İstikrar Kazandırma Misyonu (MINUSMA), BM misyonlarına verdiği destek içerisinde personel desteği bakımından en büyük katkıyı oluşturuyor. Mali 1992 yılında gerçekleşen ilk serbest seçimlerin ardından Batı Afrika’da örnek demokrasi olarak gösteriliyordu. Fakat daha sonra gerçekleşen askeri darbe, silahlı ayaklanmalar ve ülkenin kuzeyinde güçlenen İslamcı örgütlerin saldırıları ülkeyi kaosa sürükledi. 2015 ortasında çatışmanın tarafları arasında Cezayir’de barış anlaşması imzalandı. BM barış misyonu Mali hükümeti ve isyancılar arasında imzalanan anlaşmanın hayata geçirilmesine yardım etmeyi amaçlıyor. Bu hedef doğrultusunda ülkenin kuzeyindeki devlet yapılanmasının güçlendirilmesi, sivillerin korunması ve çatışmanın etkilediği bölgelerde yeniden istikrarın sağlanması özel önem taşıyor.
Alman ordusu da Mali’nin kuzeyindeki devlet organlarının ve yapısının yeniden işler hale gelmesine yardımcı olarak ülkeye barış ve istikrar gelmesine önemli bir katkıda bulunuyor. Bu çalışma, tüm Sahel Kuşağı’nda istikrarın sağlanmasına da doğrudan olumlu etki yapıyor. Bugüne kadar somut başarılar elde edilmiş: Çatışma içindeki taraflar arasındaki ateşkes büyük oranda sürüyor, Mali’nin kuzeyine erişim iyileştirilmiş durumda ve 2018’de gerçekleşen başkanlık seçimleri neredeyse olaysız geçti. Almanya Mali’de yürüttüğü çalışmalarda çok unsuru bir ağda buluşturma anlayışı doğrultusunda uluslararası BM ve AB misyonlarının yanı sıra istikrar kazandırmaya dönük sivil projeleri de destekliyor, kalkınmaya yönelik işbirliği çalışmaları yürütüyor ve insani yardım sağlıyor.
Mali’deki istikrar kazandırma misyonuna 50’yi aşkın ülke toplam 13.000’e yakın barış gücü askeri ve 1500 civarında polis ve sivil personelle katılıyor. Barış gücü içerisindeki Alman birliğinin büyük bölümü ülkenin kuzeyindeki Gao’da (Camp Castor) konuşlanıyor ama Bamako’daki ana karargahta görev alan personelin yanı sıra komşu ülke Nijer’in başkenti Niamey’de bir lojistik hava destek noktası bulunuyor. Bunların yanı sıra AB’nin Mali’de yürüttüğü sivil mahiyetteki EUCAP Sahel misyonu ve AB eğitim ve danışmanlık misyonu EUTM Mali kapsamında yürütülen çalışmalara da destek veriyor.
Lübnan / UNIFIL BM’nin Lübnan’daki gözlem misyonu United Nations Interim Force in Lebanon (UNIFIL) 1978 yılından bu yana Lübnan ve İsrail arasında barışı sağlamak için çalışıyor. BM’nin en eski gözlem misyonlarından biri olan UNIFIL’in görev tanımı 2006’da genişletildi ve misyona bir deniz gücü birliği de eklendi ve bu birlik BM misyonları içerisindeki yegane deniz gücü unsuru. Deniz gücü misyonunun ilk aşamasında Lübnan karasularında sadece gözlem çalışmaları yürütülüyorken günümüzde misyonun bu ayağı Lübnan donanmasına kendi karasularını koruyabilecek noktaya gelmesinde destek oluyor. Çok sayıda Lübnanlı asker Alman donanmasının verdiği eğitim modüllerine katıldı. Alman askerleri de BM deniz gücü birliğinin korvetlerinden birinde, Nakura’daki UNIFIL ana karargahında ve Kıbrıs Cumhuriyeti’ndeki (Kıbrıs Rum Kesimi) bir destek birliğinde görev alıyor. Almanya misyonun kuruluşundan bu yana hem askeri personel hem de gemilerle operasyona katılıyor. 2019 Mart ayı itibariyle toplam 125 Alman askerinin katıldığı misyonda görev yapabilecek asker sayısı 300’e ulaşabiliyor.
Batı Sahra / MINURSO Die United Nations Mission for the Referendum in Western Sahara (MINURSO) Fas ve ayrılıkçı “Frente Polisario” hareketi arasındaki ateşkesi denetliyor. Alman hükümetinin 16 Ekim 2013’te aldığı karar doğrultusunda Almanya MINURSO dört askeri gözlemci gönderebilecek. Bu tezkerenin herhangi bir zaman sınırlaması bulunmuyor ve misyon sona erene kadar geçerliliğini koruyacak. Ayrıca eski Almanya cumhurbaşkanlarından Horst Köhler BM Genel Sekreterinin özel elçisi olarak Batı Sahra’daki anlaşmazlığın siyasi çözümü için çalışmalar yürütüyor.
Güney Sudan / UNMISS 2011 yılında kurulan Güney Sudan Cumhuriyeti dünyanın en genç devleti. United Nations Mission in the Republic of South Sudan (UNMISS) sivil halkın korunması, insan hakları uygulamalarının gözlemlenmesi ve insani yardıma erişimi güvenceye alma hedeflerini taşıyor. Almanya, bu misyona sayısı 50 kişiye ulaşabilen askeri personel sağlıyor.
Sudan / UNAMID 2007 yılında BM Güvenlik Kurulu ve Afrika Birliği tarafından hayata geçirilen United Nations-African Union Hybrid Mission in Darfur (UNAMID) sivil halkın korunması, insani yardımın yerine ulaştırılmasının kolaylaştırılması, Sudan yönetimi ve silahlı gruplar arasında arabuluculuk yapma ve güvenliği tehdit etme potansiyeli taşıyan yerel anlaşmazlıklarda aracılık çalışmalarını destekleme hedeflerini güdüyor. Ayrıca Sudan yönetimi, BM Sudan Ofisi ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yürüterek bu anlaşmazlıkların temelinde yatan nedenlerle mücadeleye yönelik önlemlerin belirlenmesi için çalışmalar yürütülüyor. Almanya 2012 yılından bu yana bu misyona sayıları 50’ye kadar askeri personel ve 15’e kadar polis gücü mensubuyla katılıyor.
Libya / UNSMIL Birleşmiş Milletler’in Libya’daki destek misyonu (UNSMIL) 2011 yılından bu yana entegre siyasi misyon olarak yürütülüyor. BM Güvenlik Kurulu tarafından hayata geçirilen misyon Libya Siyasi Anlaşması çerçevesinde arabuluculuk çalışmalarıyla süreci desteklemeyi hedefliyor.
Somali / UNSOM Alman polis gücü üyeleri, United Nations Assistance Mission in Somalia (UNSOM) kapsamında Somali’de barışın güçlendirilmesi ve devlet yapısının sağlamlaştırılması için çalışıyor, stratejik siyasi danışmanlık sunuyor ve Somali polisinin eğitimine katkıda bulunuyor. 2015’te Alman bakanlar kurulunun aldığı karar uyarınca, görev alabilecek polislerin azami sayısı beş olarak belirlendi ve günümüzde üç polis bölgede görev yapıyor. UNSOM misyonu çerçevesindeki polis ekibinin dönüşümlü komutası 2019 Şubatından bu yana Almanya’da.
Haiti / MINUJUSTH Haiti 2017 Şubatında olaysız gerçekleşen seçimlerden ve yeni hükümetin kurulmasından bu yana belli bir siyasi istikrara kavuşmuş durumda. Bu nedenle BM’nin daha önce yürütmekte olduğu misyonun (MINUSTAH) askeri ayağı sonlandırıldı ve 2017 Ekimi itibariyle United Nations Mission for Justice Support (MINUJUSTH) hayata geçirildi. Haiti yönetimine hukuk devleti yapılarının güçlendirilmesi, Haiti polis kuvvetlerine, insan hakları koşullarının gözlemlenmesi ve yeni hukuk devleti yapılarının inşası konusunda destek veriyor. Almanya da bakanlar kurulu kararı doğrultusunda misyonu
sayıları 20’ye kadar çıkarılabilen polis personeliyle destekliyor.
Kosova / UNMIK Alman polis gücü üyeleri United Nations Interim Administration Mission in Kosovo (UNMIK) kapsamında görev alıyor. 1999 yılından beri süregelen ve ağırlıklı olarak sivil bir misyon olan UNMIK, Kosova’daki tüm halkların barış içerisinde birlikte yaşamasını güvenceye almayı ve Balkanların batısında istikrarı güçlendirmeyi hedefliyor.
You would like to receive regular information about Germany?
Subscribe here: