Dersimiz Mutluluk
Matematik ve Almanca; bir de Mutluluk... Böyle bir ders gerçekten var. İşte öğrencilerin bu derste hayat için öğrendikleri şeyler.
Almanya. Bir zamanların okul müdürü Ernst Fritz-Schubert, 2007’de Heidelberg’deki okulunda “Mutluluk” dersini geliştirdi. O şimdilerde bu konseptini, kendi pedagoji enstitüsünde başka öğretmenlere öğretiyor.
Sayın Fritz-Schubert, bu fikir sizde nasıl oluştu? Almanya’daki öğrencilere mutluluk hissetmeyi derste mi öğretmek gerekiyor?
O zamanlar 30 yıldır öğretim hizmetindeydim ve öğrencilerin okulu, mutlu oldukları bir yer olarak algılamadıkları benim için çok ayan beyandı. Oysa öğrenme sevinci yaratmak ve bu sevinci muhafaza etmek okulun görevi olmalıydı; hem de sırf akademik hedefleri yakalamak için değil... Bana sanki okul bizim merak etme alışkanlığımızı yok ediyormuş gibi geliyor. Bütün ruhbilimsel bilgilere aykırı biçimde birçok eğitmen öğrencilerine, kendilerine verilen önceden belirlenmiş içerikleri kopyalayarak çoğaltan „Öğrenme Makinası“ muamelesi yapıyor. Ancak, öğretmenler kendilerini hata arayıcısı değil, define arayıcısı olarak kavradıklarında bunun iki tarafa da olumlu etkisi oluyor.
Benim meselem, özellikle okul tarafından öğrenme şevkini kaybedecek derecede olumsuz etkilenen dezavantajlı öğrencilerdi. Mutluluk dersi, kişiliği sağlamlaştırmaya hizmet ediyor. Çok sayıda araştırma, mutlu ve hoşnut insanların daha az kavga ettiklerini, daha sağlıklı, daha dirayetli ve daha yaratıcı olduklarını ortaya koyuyor.
Öğretmenler hata arayıcıları değil, define arayıcıları olmalıdırlar.
Mutluluk dersinin içeriği nedir?
Hoşnutluk ve yaşam bilinci, Mutluluk dersinin hedefleridir. Anlamlandırma, esenlik, sosyal ilişkiler, bağımsız hareket, kendini kabullenme, çevreyle baş etme ve bireysel gelişmenin sürdürülmesi bunların birer parçası.
Bunu dört sorudan oluşan öğrenim basamaklarına ayırmak mümkün: Ben kimim? Neye ihtiyacım var? Ne yapabilirim? Ne istiyorum? Öğrenciler, hayallerinin ve ihtiyaçlarının bilincine varmayı; bunlardan yola çıkarak hedeflerini belirlemeyi ve bu hedefleri gerçekleştirmeye açılan yolları bulmayı öğreniyorlar. Ama başarısızlıkla da meşgul oluyorlar. Yenilgiler karşısında doğru davranmayı ve yenilgiyi ilerideki meydan okumaların üstesinden gelmeye yönelik bir fırsat olarak görmeyi öğrenmek önemli.
Bir ders saatini kafamızda nasıl canlandırabiliriz?
Edinilmiş psikolojik bilgilerle insanı derinden etkileyen pratik alıştırmaları beyinde iz bırakmaları için birbiriyle birleştirmenin yararı kendini gösterdi. Öğrencilerimden biri bunu şöyle ifade etti: „Etik dersinde öğretilen şeylerin alıştırmasını, Mutluluk dersinde yapıyoruz.“
İlkokul öğrencileri için değer vermeye yönelik güzel bir alıştırma var: Bir çocuk oturuyor ve diğerleri onun yanında geçerken kulağına hoş bir şey fısıldıyorlar. Bu arada öğrenciler iltifat duymanın ve iltifat etmenin hoşnutluk yarattığını ve başkalarını aşağılamanın hoş bir duygu olmadığını bizzat yaşıyorlar. Orta öğrenimin son sınıfları için „Erdemler Tapınağı“ oyununu geliştirdim. Bu oyun, Aristoteles’in erdem öğretisine dayanıyor. Öğrenciler çalışarak bireysel profillerini çıkarıyorlar ve bu esnada kendi karakterlerinin güçlü yanlarının bilincine varıyorlar.
Mutluluk dersi öğrencilerde neleri değiştiriyor?
Bilimsel refakat araştırmaları, bu derslerin daha güçlü öz güven duygusu geliştirdiğini teyit ediyor. Öğrenciler daha anlayışlı oluyorlar, başkalarına karşı daha açık yürekli davranıyorlar, kendilerine daha çok güveniyorlar ve hedeflerini daha iyimser takip ediyorlar.
Şimdiye kadar kaç okul bu konsepti üstlendi?
Yaklaşık olarak Almanya’da 40, Avusturya’da 140 okul. Fritz-Schubert Enstitüsü’nde 2009 yılından beri 500’den fazla öğretmen eğittik.
Mutluluk Dersi: Fritz-Schubert Enstitüsü
