Karl Marx’ın günümüze ne söylediği
Karl Marx’ın fikirleri modern iş dünyası için ne anlama geliyor? Sanayi 4.0, “New Work” ve aralıksız dijital erişilebilirlik hali üzerine.
Karl Marx ve sanayi 4.0: Her şey daha mı kolay?
Çarpıcı değişim: Karl Max’ın yaşadığı dönemde fabrikalardaki iş yaşamı genelde fiziksel açıdan son derece ağırken günümüz sanayi ülkelerinde dijitalleşen sanayi 4.0 insanların iş yükünü giderek üstleniyor. Akıllı robotlar çalışanların fiziksel yükünü azaltırken dijital yardımcı sistemler karar alma süreçlerinde yardımcı oluyor. Peki hala Marx’ı tartışmaya gerek var mı? Biyografisinin yazarı Jürgen Neffe’ye göre cevap evet. Zira “Marx’ın düşüncesinde iş, değerin yegane kaynağı. Sanayi 4.0 süreci, büyük veri ve robotlar aracılığıyla iş yavaş yavaş ortadan kalkarken sistemi tamamiyle yeni baştan ele almamız gerekiyor”. Örneğin makinelerin kontrolü ya da koşulsuz temel gelir gibi konuları anan Neffe’ye göre “tüm bu sorular Marx’ın düşünce sistemi içerisinde doğrudan ya da dolaylı olarak mevcut. Tıpkı son derece güncel ve can alıcı soru gibi: Çalışmak için mi yaşadığımız, yoksa yaşamak için mi çalışıyoruz?”
Karl Marx ve “işe yabancılaşma” konulu video:
Karl Marx ve “New Work”: Esnek çalışma yeni özgürlük mü?
Çalışma saatlerinde esnekliği savunan “New Work” hareketinin temsilcilerinden Thomas Sattelberger Marx’tan sık sık alıntı yapıyor: “Bir ulus işçileri on iki yerine altı saat çalışıyorsa gerçekten müreffehtir.” Marx’a göre zenginlik en başta “serbest zaman”dır. Sattelberger de Alman metal işçileri sendikası IG Metall’in 2018 Şubat’ında imzaladığı ve büyük dikkat çeken toplu sözleşmeyle Marx’ın bu sözleri arasında doğrudan bağlantı olduğu görüşünde. Söz konusu sözleşmenin en önemli getirilerinden biri küçük çocukları ya da evde bakıma muhtaç aile bireyleri olan metal işçilerinin gelecekte daha fazla ücret ve daha az çalışma saati arasında seçim yapma hakkına kavuşması.
Karl Marx ve dijitalleşme: Her şey 200 yıl önceki gibi mi?
Bilişim teknolojileri uzmanı ve öğretim görevlisi Timo Daum Karl Marx’a cevap niteliğinde çok tartışılan bir kitap yazdı: “Kapital Biziz. Dijital Ekonominin Eleştirisi”. Kitapta şöyle deniyor: “Fazla mesai, sürekli erişilebilirlik, mesai ve serbest zaman arasındaki ayrımın bulanıklaşması bilgisayarlar ve dijital iletişimin yön verdiği bir iş dünyasına işaret ediyor. Oysa günümüzde neredeyse ortadan kalkan vardiya düdüğü, mesai ve serbest zaman arasında net bir ayırım sunuyordu. Günümüzde çalışma saatlerinin sınırları gevşedi ve netliğini kaybetti. İş saatleri dışındaki boş zamanlarsa kenarda hazır tutulur hale geldi.” Bunları okuyunca insanların 200 yaşındaki Karl Marx’a gelecekte de ihtiyaç duyabileceği izlenimini uyandırıyor.