„Gazetecilik her zamankinden daha önemli“
Fake, News, Social Bots, tehdit altındaki basın özgürlüğü… Yerleşik medya bu gelişmelere karşı ne yapabilir? Deutsche Welle Genel Yayın Yönetmeni Peter Limbourg'un bu sorulara verebileceği yanıtları var.
Almanya. Deutsche Welle'nin (DW) 19 – 21 Haziran tarihleri arasında Bonn'da düzenlediği Global Media Forum (GMF) etkinliğinde, dünyanın her yerinden gelen 2000 gazeteci, medya uzmanı ve siyaset, kültür ve toplum temsilcisi buluşuyor. DW Genel Yayın Yönetmeni Peter Limbourg röportajda sosyal medyanın gazeteciliğe hayrı ve şerri hakkında konuşuyor; ve acımasız bir gerçeği dile getiriyor.
Sayın Limbourg, 2017 Global Media Forum'un sloganı „Identity and Diversity“ – konuların oluşturduğu yelpazeyi kısaca açıklayabilir misiniz?
2017'deki sloganımızla 100'ü aşkın ülkeden konuğumuzu, giderek daha çok çeşitlilik kazanan, birçok açıdan tedirgin haldeki dünyaya uygun çözümcü yaklaşımlar üzerinde tartışmaya davet ediyoruz. Kimlik ve çeşitlilik; dünyanın her köşesinden gelen çok sayıda farklı "influencer" ve "changemaker" ile „The Place made for Minds“ sloganı altında tartışmak istediğimiz ana kavramlar.
„Gerçek ötesi çağ“da medya nasıl yeniden güven kazanabilir? Sosyal medyanın öz dinamizmi yerleşik medyayı ezip geçti mi?
Tüm medyayı aynı kaba koymak mümkün değil. Biz kendimizi, gazeteci sıfatıyla ulaşmaya çalıştığımız hedef grupları üzerinden tanımlıyoruz. Bir yerel gazete, o kadar çabuk inandırıcılık sorunu yaşamayacaktır. Çünkü orada yapıcılar ve kullanıcılar birbirilerinin çok yakınındalar. Bir rejimin çevirdiği karanlık işleri teşhir eden cesur gazetecilerin çalıştığı bir internet portalı de kendi sadık okuyucularını bulacaktır.
„Gerçek ötesi çağ“ denen şey, „New York Times“ ya da „Washington Post“ gibi saygın gazetelere sayıları sürekli artan aboneler kazandırdı. Birçok insan, bilgi edinme ihtiyacında iveğen bir yükselme hissettiğinde, güvenilir medya markalarına yöneliyor.
Biz gazeteciler aslında her gün kullanıcılarımızın bize güvenebileceklerini kanıtlamak zorundayız. Bu yeni bir şey değil, ama günümüzde bunun için daha fazla şey yapmamız gerekiyor. Oyun kuralları henüz netlik kazanmamış dijital yayım yollarının kullanıldığı bir safhadayız. Bir yandan daha hızlı ve daha iyi bilgilendirebilmek ve kullanıcının günlük hayatında bir önem kazanabilmek için yeni olanakları memnuniyetle karşılıyoruz. Ama öte yandan, sosyal medya üzerinden herkes ne istiyorsa süzülmemiş halde yayabildiğinden, birçok gerçek dışı bilgi ve saçmalık da dolaşıma sokulabiliyor. GMF çerçevesinde katılımcılarla onların deneyimlerini değişik bakış açılarından irdeleyeceğiz. Tam da sosyal medya için, dünyanın tüm bölgelerindeki ve bütün medya piyasalarındaki geleneksel medyanın yararlanabileceği ilginç yaklaşımlar mutlaka olacaktır.
Çok sayıda yazı kurulu, popülizme karşı bir gerçekler taaruzu ile karşılık veriyor. Bu yeterli mi? Gerçekleri „yalancı basının bir propagandası“ olarak reddeden insanlara nasıl ulaşılabilir? Nihayetinde her birey internette, kendi kişisel dünya görüşünü onaylayan uygun bir kanal buluyor.
Sadece bir tek mesajla asla herkese ulaşamayacaksınız; ve bunun böyle olması da iyi. İşleyen bir sistemde birçok fikre ve bakış tarzına yer var. Medyanın görevi, kullanıcılar için daima bağımsız ve mümkün olduğunca objektif olarak teşhis edilebilecek sunuları hazır bulundurmaktır. Burada, kullanıcılarına yüksek kalite değerine sahip içerikler sunmak isteyen ve sunabilen bir eleştirel yayınlar, kanallar ve portaller yığını mevcut olmalıdır. Bu tartışmalar sayesinde birçok medya yapıcısının özü teşkil eden şeye bakışının yeni bir netlik kazanmış olması önemlidir. Medyaya eleştriel yaklaşan kullanıcıları da yeniden kazanmak için, eğer hata yapılmışsa medya yapıcılarında özeleştiri için bir asgari ölçü vazgeçilmezdir.
Kendine inşa ettiği bir filtre baloncuğunda yaşamakta olan hiç kimseyi oradan dışarıya çıkarmanın muhtemelen mümkün olmayacağı da gerçeğin bir parçası.
İnternet robotlarının görüşleri manipüle etme ve seçimleri etkileme tehlikesi ne derece büyük?
Bu konu üzerinde çok tartışılıyor. Ancak olası tehlike tam olarak tahmin edilemiyor. Bir siber saldırı için var olan salt teknik olanaklar düşünüldüğünde bile endişe etmek gerekir. İster bir hastanede hayat kurtaran bir yazılımın; ister nüfusun yoğun olduğu bir yerleşim bölgesindeki elektrik tedarikinin çökertilmesi… Bunlar malesef üzerine eğilinmesi zorunlu olan, gerçek hale gelmiş tehlikeler. İnternet robotlarına karşı en iyi çare, sosyal medya kullanıcılarını ve kamuoyunu duyarlı kılan bir basındır.
Global Media Forum'un ağırlık verilen bir başka konusu da, gazetecilik alanındaki yapay zeka. Çoktandır metin robotları spor haberleri, finans ve hava tahmin raporları üretiyor. Bu hayır mı, şer mi?
Hiçbir makina bir öyküyü araştıramaz ve bir manşetin gerisindeki insani bileşenleri anlaşılır ve empati kurarak anlatamaz. Mesele salt hava verilerinin ve borsa rakamlarının toplanması ise, otomatikleşme mutlaka yardımcı ve zaman kazandırıcı. Ve evet, bu; gazetecilere örneğin başka konuları araştırarak analizler yazmaları ve geri plandaki nedenleri açıklamaları için zaman sağlar.
Gazetecilerin çalışma ortamının dijitalizasyonu artık durdurulamaz ve net avantajlar içeriyor. Daha önce hiç olmadığı kadar çok sayıda insanla gerçek bir diyaloğa girme imkanına sahibiz. Bu, halkın yazılan çizilenleri nasıl gördüğünü, dünyadaki hangi konuların kimler için önem taşıdığını öğrenebilmeye yönelik muazzam bir fırsat. Böylesi doğrudan geri dönüşler, Deutsche Welle gibi uluslararası bir kanal için özel bir öneme sahip. DW'nin gerçek öykülere ihtiyacı var; algoritmalardan üretilmişlere değil. Yüzü aşkın ülkede, oradaki gerçeklikleri yerinden bizzat duyuran muhabirlerimiz var. Bu haberlerin yayılması, televizyondan Twitter'e ve Facabook'tan ve Instagram'a kadar dünya çapındaki kanallarımız sayesinde gerçekleşiyor.
Lakin belirleyici olan şey, aktarma yolu değil, aksine içeriktir. Gazetecilik şimdiye kadarkinden daha da önemli; çünkü biz bir büyük değişimler evresinde yaşıyoruz; ve işte burada, tasnif ve değerlendirme elzem şeyler.
