Almanya'da hiciv: Provokasyona kapı açık

İster Dieter Nuhr, ister Jan Böhmermann ya da ister Carolin Kebekus olsun; bir dizi önemli [JS1] kabare sanatçısı, komedyen, yazar ve aksiyon sanatçısı, Almanya’daki siyasi atmosferi analiz ederek tartışmalı konuları uç noktalara taşıyan canlı hiciv kültürünü temsil ediyor. Alman Anayasası olan Temel Yasa 5. madde ile hem fikir hem de sanat özgürlüğünü garanti ediyor. Dolayısıyla hiciv bir sanat biçimi esas itibariyle korunuyor. Ve Alman mahkemeleri pek çok kararda hicvi bilinçli olarak provokasyonla çalışan ve doğası gereği objektif ve nesnel olması gerekmeyen bir abartı türü olarak kabul etti. Özellikle siyasi çekişmelerde de alaylar ve iğneleyici parodiler, karikatürler, köşe yazıları ve şarkılar tartışma kültürünün ayrılmaz bir parçası. Ve “Nuhr im ersten”, “Die Anstalt” veya „heute-show“ gibi pek çok popüler televizyon formatında komedyenler önde gelen siyasetçileri keyifle yerden yere vuruyor.

Karnaval: Hiciv sokaklarda

Karnaval Alman hiciv kültüründe özel bir rol oynuyor. Siyasi olayları tiye alan karnaval konuşmacıları çok eski bir geleneğe sahip. Daha da vurucu olan ise siyasetçileri oldukça provokatif bir şekilde taklit eden kağıttan heykellerin yer aldığı büyük karnaval geçitleri. Mesela Şubat 2025’te Rosenmontag geçidinin tema araçlarının konularından biri de özellikle başarısız olan hükümet koalisyonuydu. Örneğin Almanya Şansölyesi Scholz’u düşmüş bir uçağın pilotu olarak, Ekonomi Bakanı Habeck’i ise onun arkasında ve eski Maliye Bakanı Lindner’i çoktan uçağın enkazından fırlamış şekilde görmek mümkün. Savunma Bakanı Pistorius ise sadece çelik bir kaskla örtünmüş ve NATO sembolü taşıyan mavi bir şemsiyeyle çıplak bir şekilde tasvir edilmiş. Bu figürler savunma politikasındaki meydan okumaları sembolize ediyor.

Müzikte siyaset ve hiciv

Pek çok müzisyen de hicivsel metinleri kullanıyor. Mesela “Die Ärzte” (Doktorlar) grubu aşırı sağa karşı bir marş olan “Schrei nach Liebe” (Aşk İçin Haykırış) parçasını besteledi. Carolin Kebekus “Im Namen der Mutter” (Anne Adına) adlı şarkısında katolik kilisesini kadın ayrımcılığıyla suçluyor. Stefan Raab ise şu anda “Rambo Zambo (Bubatz nedir?)” adlı eserinde birlik şansölye adayı Friedrich Merz ile alay ediyor. Danger Dan’in şarkısı “Das ist alles von der Kunstfreiheit gedeckt” (Tüm bunlar sanat özgürlüğünün arkasında gizleniyor) adlı eseri sanat özgürlüğünün olası sınırlarını ele aldığı için dikkate değer. Şarkı metninde radikal sağ olarak kabul edilen kişilikleri şiddetle topa tutuyor ama bilinçli olarak dilek-istek kipinde kalıyor. Nakaratta şöyle söylüyor: 

„Yasal olarak gri alana ulaşılsa,
Ancak mahkeme karşısında yine işimi kolaylaştırsam
Beni şikayet etsen, ben de bir şişe şampanya açsam
Tüm bunlar sanat özgürlüğünün arkasında gizleniyor.“