Bisiklet 200 Yaşında
Bundan 200 yıl önce Karl Drais bugünkü bisikletin ilk tipini icat etti.
"Yokluktan yaratıcılık doğar" diyor eski bir Alman atasözü. Bu söz bisikletin icadına cuk oturuyor. 1816/17 yıllarında yaşanan mahsul kayıpları nedeniyle at yemi olarak kullanılan yulaf fiyatlarının da yükselmesi yüzünden "koşu makinası" adlı bugünkü bisikletin bir ilk tipini geliştirdi Karl Drais. Bu gereç, arka arkaya duran iki tekerlekle, oturak olarak kullanılan bir eyer ve bir dümenden oluşuyordu. Tüm taşıt tahtadan yapılmaydı ve sadece 22 kilo; bugünkü kent bisikleti ağırlığındaydı. Arka tekerlek bir çerçeve içine yerleştirilmişti, ön tekerlek ise dümenle yönlendirilebilir nitelikteydi. Ayaklarla yerden hız almak suretiyle hareket etmesi sağlanıyordu. 12 Haziran 1817 tarihinde Mannheim'daki konutundan Schwetzingen'deki o zamanlar rölehane adı verilen postaneye yaptığı ilk yolculuğunda saatte ortalama 15 kilometre hıza ulaştı.
1785 doğumlu Karl Drais, Baden bölgesinde bir yüksek mahkeme hakimi olan babasının zorlamasıyla önce ormancılık dalında meslek eğitimi yapmış, sonrasında fizik, mimarlık ve tarım yüksek tahsili yapmıştı. Nihayetinde orman müfettişi oldu ama daha 1811 yılında buluşçuluk tutkusuna eğilebilmesi için meslekten muaf kılındı. 1818'de Büyük Düka Carl onu matematik profesörü tayin etti. Kendisine bir çeşit mucit emeklililği biçiminde maaş ödenmeye devam edildi. Drais'in icatları arasında, basılan tuşların izini bir kağıt banda kaydeden bir klavye bandı, 25 harfli bir yazı makinası, odunu tasarruflu yakan bir ocak ve et pişirme makinası bulunuyor. Ne var ki, koşu makinası onun en kalıcı icadı olacaktı.
Kullanma Yasakları Gelişmeyi Frenledi
Drais, buluşunu tanıtmak amacıyla herkese açık yolculuklar düzenledi ve dergilere makaleler yazdı. Onun bu fikri hızla kabul gördü ve her yerde taklitleri ortaya çıktı. Ancak koşu makinalarına getirilen yasak gelişmeyi ilk başlarda frenledi. Sürücüler, engebeli ve genelde çamurlu yollar yerine kaldırımları kullanıyor ve bu nedenle de sık sık yayalarla kavga ediyorlardı. Taşıtı yaya yolunda sürme yasağı ilk kez 1817 sonunda Mannheim'da, arkasından 1818'de Paris'te ve 1819'da Londra'da geldi. Ancak 1861'de pedal gücünün icadıyla –Drais'in ölümünden on yıl sonra – bisiklet bir kitle taşıma aracı oldu. Yalnız Almanya'da 72 milyon sahipli bisiklet var.
