Inwestycje w sprawiedliwą dystrybucję szczepionek na świecie

Reprezentanci międzynarodowej sieci połączeń: przedstawiamy przedsiębiorstwa i ludzi, którzy na całym świecie urzeczywistniają ideę Niemiec jako globalnego partnera. Ponieważ globalne zadania można realizować tylko wspólnie.

Rzadko się zdarza, aby otwarcie siedziby firmy przyciągało tak wiele osobistości światowej polityki jak uruchomienie zakładu niemieckiego przedsiębiorstwa Biontech w rwandyjskiej stolicy Kigali. W grudniu 2023 roku, oprócz niemieckiej minister spraw zagranicznych Annaleny Baerbock, przybyli tu także przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, przewodniczący Komisji Unii Afrykańskiej Moussa Faki, prezydent Rwandy Paul Kagame oraz inni szefowie państw i rządów z krajów afrykańskich. Od tego czasu prace wciąż trwają, a pod koniec 2024 roku ma tu stanąć gotowa fabryka szczepionek. 

I nie tylko: „Chcemy stworzyć w Afryce cały ekosystem związany ze szczepionkami“, zadeklarował podczas otwarcia Uğur Şahin, współzałożyciel niemieckiego przedsiębiorstwa biotechnologicznego Biontech. To, jak bardzo brakuje takiego „ekosystemu“ na kontynencie będącym południowym sąsiadem Europy, z całą śmiertelną mocą pokazała pandemia koronawirusa. 

Od czasu pandemii, nazwa Biontech stała się bardzo dobrze znana nie tylko w swojej branży: to dotąd niewielkie, ukierunkowane na badania przedsiębiorstwo z Moguncji opracowało wspólnie z amerykańskim koncernem farmaceutycznym Pfizer wysoko skuteczną szczepionkę mRNA przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2. 

Sprawiedliwa dystrybucja szczepionek

Szczepionki wprowadziły na rynek także inne firmy, jednak zdolności produkcyjne nielicznych przedsiębiorstw nie pokrywały ogromnego światowego zapotrzebowania. W Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej nasilała się krytyka nieuczciwej globalnej dystrybucji szczepionek ratujących życie, kampanię na rzecz sprawiedliwego dostępu do szczepień prowadzili także europejscy politycy. Założyciele Biontech Uğur Şahin i Özlem Türeci odrzucili wielokrotne apele o zniesienie patentów, podobnie zresztą jak inne przedsiębiorstwa farmaceutyczne: transfer niezbędnej technologii produkcji jest bowiem procesem tak długotrwałym, że i tak nie pomógłby już w walce z pandemią Covid-19. Ponadto, badania farmaceutyczne są tak czasochłonne i drogie, że zniesienie patentów mogłoby w przyszłości zniechęcać przedsiębiorstwa do inwestycji w opracowywanie nowych leków. Zamiast tego, jak obiecał Şahin, Biontech wspólnie z afrykańskimi rządami i ekspertami zbuduje afrykański łańcuch produkcyjny. 

Szczepionki także przeciwko malarii, HIV i gruźlicy

W Rwandzie niemieckie przedsiębiorstwo rozpoczyna właśnie realizację zapowiadanych planów. Biontech inwestuje 150 milionów euro w swoją pierwszą fabrykę na kontynencie afrykańskim, która ma w przyszłości zatrudniać 100 wykwalifikowanych pracowników. Przy czym już od dawna priorytetem nie jest szczepionka przeciwko koronawirusowi, lecz szczepionki przeciwko innym chorobom, które dotykają kontynentu afrykańskiego w znacznie większym stopniu niż Europę: malarii, Mpox (zwanej kiedyś „małpią ospą“), gruźlicy, HIV. Podstawą do stworzenia wszystkich tych szczepionek jest technologia mRNA, która stała się znana na całym świecie w okresie pandemii. Choroby takie jak malaria, gruźlica i HIV są szeroko rozpowszechnione w Afryce i odpowiadają za ponad dwa miliony zgonów rocznie, w tym wiele wśród dzieci.

Jak produkuje się szczepionki w Rwandzie

W celu zbudowania „ekosystemu szczepionek“, przedsiębiorstwo Biontech opracowało modułową technikę produkcji. Fabryka w Kigali będzie składać się z dwóch mobilnych jednostek produkcyjnych, nazywanych „Biontainer“. W tych kontenerach znajduje się hermetycznie zamknięta „strefa czysta“: miejsce, w którym rzeczywiście wytwarza się szczepionki. Pakowanie szczepionki do małych szklanych ampułek zawierających sześć dawek, przeznaczonych do stosowania w gabinetach lekarskich i punktach szczepień, ma odbywać się już poza kontenerem, w miejscowych fabrykach. Pierwszy „Biontainer“ został ustawiony w hali produkcyjnej w grudniu 2023 roku.

Kolejne fabryki w Afryce

Biontech chce rozpocząć produkcję w 2025 roku. Wielkość produkcji będzie zależeć od konkretnej szczepionki. Şahin zakłada, że w przypadku produktu przypominającego szczepionkę Pfizer-Biontech przeciwko Covid-19, możliwe byłoby wyprodukowanie rocznie 50 milionów dawek. Zakład w Kigali jest jednocześnie kamieniem milowym i projektem pilotażowym: jeżeli projekt się powiedzie, Biontech wybuduje na kontynencie afrykańskim kolejne fabryki, które mogłyby mieć nawet większy potencjał komercyjny.

Jak podkreśla Şahin, kompletny „ekosystem“ obejmuje także prowadzenie badań klinicznych w Afryce. W przypadku potencjalnych szczepionek przeciwko gruźlicy i malarii trwają już badania kliniczne w RPA i USA. Biontech chce jeszcze w 2024 roku rozpocząć badania kliniczne potencjalnych szczepionek przeciwko malarii, gruźlicy i HIV na kontynencie afrykańskim. 

Jak Niemcy wspierają produkcję

Niemcy wspierają rozwój produkcji szczepionek w Rwandzie kwotą prawie 36 milionów euro, która przeznaczona jest na kształcenie personelu oraz wzmocnienie odpowiedniego organu regulacyjnego. Dodatkowe środki przekazane zostaną na budowę kolejnych zakładów w innych krajach afrykańskich. Przy okazji tych wydarzeń, prezydent Rwandy Paul Kagame mówił w grudniu 2023 r. o światowej „demokratyzacji“ produkcji szczepionek.