Ana içeriğe geç

Dönüşümdeki bir şehir

2025 kültür başkenti olarak Chemnitz girişimci ruhunun iz bıraktığı tarihini daha ileriye taşımak istiyor. 

Klaus LüberKlaus Lüber , 09.01.2025
Chemnitz Pazarı’ndaki eski belediye binası
Chemnitz Pazarı’ndaki eski belediye binası © picture alliance / imageBROKER

Doğu Almanya şehri Chemnitz sanayi metropolü olarak uzun ve anlamlı geçmişin mirasını taşıyor. 19. yüzyıldaki hızlı sanayileşme hamlesi ile Chemnitz gelişerek önemli bir inovasyon merkezine dönüştü. Şehir, özellikle tekstil endüstrisi için makine üretiminde liderdi.  

Saksonya’nın Manchester’ı 

Her yeri saran fabrikalar ve bacalar nedeniyle Almanya’da “Saksonya’nın ManchesterI’ı” olarak da bilinen Chemnitz, diğer alanlarda da bölgenin sınırlarını aşan bir etkiye sahip olan inovasyonun kalesi sayılıyordu. Mucitlerin ve inovasyon meraklısı girişimcilerin çoğu doğma büyüme Chemnitzli olmasa da, burada ideal koşulları buluyorlardı. Adolf Ferdinand Weinhold 1881 yılında laboratuvar deneyleri için bugünkü termosların atası olarak kabul edilen termos kabını geliştirmiş, Chemnitzli Heinrich Gottlob Bertsch ise 1932 yılında bugün Fewa adıyla bilinen dünyanın ilk tam sentetik deterjanını icat etmişti. Aynı yıl bölgede bulunan dört otomobil üreticisi bugünkü Audi markasının atası olan Auto Union’u kurdu. 

Chemnitz’deki Karl Marx Anıtı
Chemnitz’deki Karl Marx Anıtı © picture alliance/dpa

Karl-Marx şehri 

İkinci Dünya Savaşı sırasında Chemnitz ağır bir yıkıma uğradı. Savaş sona erdikten sonra şehir 1953 yılında sosyalizmin öncü düşünürlerinden Karl Marx’ın adıyla anılmaya başlandı ve Demokratik Alman Cumhuriyeti’nin (DDR) bir parçası oldu. Şehir, sosyalist şehirleşme prensiplerine uygun olarak yeniden inşa edildi. Şehrin silüetinde iz bırakan ve işçi halk kesimi için yaşam alanları yaratan çok sayıda prefabrik sosyal konutlar inşa edildi. 1971 yılında açılan ve Alman filozofun heybetli başını tasvir eden Karl Marx Anıtı, şehrin sembolü haline geldi. Rejim karşıtı gösteriler için buluşma noktası olarak halk arasında “Nischel” (Orta Alman diyalektinde “kafatası”) diye adlandırılan bu anıt politik 1989/90 dönüm noktası sırasında da önemli bir rol oynadı, bu süreçte şehir tarihi Chemnitz ismini tekrar geri aldı. 

Dünyanın en yüksek bütünsel sanat eseri: Eski Kuzey Chemnitz kombine çevrim enerji santralinin 301,80 metre yüksekliğindeki bacası “Lulatsch”.
Dünyanın en yüksek bütünsel sanat eseri: Eski Kuzey Chemnitz kombine çevrim enerji santralinin 301,80 metre yüksekliğindeki bacası “Lulatsch”. © picture alliance / imageBROKER

Avrupa Kütür Başkenti 

Bugün şehir önemli bir teknoloji merkezi olarak kabul ediliyor, Almanya’da en hızlı büyüyen şehirler arasında yer alıyor ve çok sayıda inovatif şirkete ve startupa ev sahipliği yapıyor. Chemnitz aynı zamanda tarihi ve çağdaş mimarinin benzersiz karışımıyla da biliniyor. Kaßberg Mahallesi Almanya’nın en büyük karma Wilhelminian ve Art Nouveau mahallelerinden biri olarak kabul ediliyor. Avrupa kültür başkenti olarak şehir, sanat projeleriyle sanayi tarihini yeniden yorumlamak ve sahnelemek istiyor. 150 projeden ve 1.000 etkinlikten oluşan kültür başkenti programının mottosu “C the Unseen”. Eski sanayi yapılarında atölyeler, festivaller ve etkinlikler gerçekleştiriliyor, sanatçılar şehri enstalasyonlar ve heykellerle donatıyor.