Przejdź do głównej zawartości

Miasto w stanie transformacji

Jako Stolica Kultury 2025 Chemnitz chce wykorzystać swoją historię nacechowaną duchem grynderskim. 

Klaus LüberKlaus Lüber , 09.01.2025
Stary ratusz przy rynku w Chemnitz
Stary ratusz przy rynku w Chemnitz © picture alliance / imageBROKER

Wschodnioniemieckie miasto Chemnitz może pochwalić się długą i znaczącą historią jako metropolia przemysłowa. Szybka industrializacja w XIX w. zrobiła z Chemnitz ważny ośrodek innowacji. Miasto było liderem w produkcji maszyn, w szczególności dla przemysłu tekstylnego.  

Manchester w Saksonii 

Panorama Chemnitz była zdominowana przez wszechobecne fabryki i kominy, przez co miasto było nazywane w Niemczech również „saksońskim Manchesterem”. Jego innowacyjność nie ograniczała się jedynie do przemysłu tekstylnego, przez co zyskało sławę daleko poza granicami regionu. Wielu wynalazców i innowacyjnych przedsiębiorców nie było wprawdzie rodowitymi mieszkańcami Chemnitz, jednak to właśnie tutaj znaleźli idealne warunki rozwoju. W 1881 r. Adolf Ferdinand Weinhold opracował pojemnik utrzymujący ciepło, przeznaczony do eksperymentów laboratoryjnych, który jest uważany za prekursora dzisiejszego termosu, natomiast w 1932 r. Heinrich Gottlob Bertsch z Chemnitz wynalazł pierwszy na świecie, w pełni syntetyczny, łagodny detergent, znany również pod nazwą „Fewa”. W tym samym roku czterech producentów samochodów z regionu założyło Auto Union, prekursora dzisiejszej marki Audi. 

Pomnik Karola Marksa w Chemnitz
Pomnik Karola Marksa w Chemnitz © picture alliance/dpa

Karl-Marx-Stadt 

Podczas II wojny światowej Chemnitz zostało bardzo zniszczone. Po wojnie w 1953 r. miasto zmieniło nazwę na Karl-Marx-Stadt na cześć pioniera socjalizmu i stało się częścią Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD). Odbudowę miasta przeprowadzono zgodnie z zasadami socjalistycznego planowania urbanistycznego. W ten sposób powstało wiele osiedli z wielkiej płyty, które zdominowały panoramę miasta i stały się miejscami zamieszkiwanymi przez ludność robotniczą. W 1971 r. odsłonięto pomnik Karola Marksa ukazujący imponującą głowę niemieckiego filozofa, który stał się wizytówką miasta. Później pomnik, zwany przez mieszkańców „Nischel” („czaszką” w dialekcie środkowoniemieckim) stał się głównym miejscem demonstracji przeciwko rządzącym i w ten sposób odegrał ważną rolę w zmianach politycznych, które nastąpiły w 1989/90 r. i doprowadziły m. in. do tego, że miasto odzyskało swoją historyczną nazwę Chemnitz. 

Najwyższe dzieło sztuki na świecie: „Lulatsch”, wysoki na 301,80 metrów komin byłej elektrociepłowni Chemnitz-Nord.
Najwyższe dzieło sztuki na świecie: „Lulatsch”, wysoki na 301,80 metrów komin byłej elektrociepłowni Chemnitz-Nord. © picture alliance / imageBROKER

Europejska Stolica Kultury 

Obecnie miasto jest uważane za ważny ośrodek technologiczny, należy do najszybciej rozwijających się miast w Niemczech i stało się ostoją dla wielu innowacyjnych firm i start-upów. Chemnitz jest również znane z unikalnego połączenia historycznej i współczesnej architektury. Kaßberg to jedna z największych w Niemczech dzielnic spójnie łącząca architekturę z okresu grynderstwa i secesji. Miasto, które stanie się Europejską Stolicą Kultury, zamierza przedstawić i ponownie zinterpretować swoją przemysłową historię poprzez projekty artystyczne. „C the Unseen” to motto programu Stolicy Kultury obejmującego 150 projektów i 1000 wydarzeń. W dawnych budynkach przemysłowych będą odbywać się warsztaty, festiwale oraz inne wydarzenia, a w całym mieście pojawią się instalacje i rzeźby wykonane przez różnych artystów.