“Oyunlar değerleri ve anlatıları naklediyor”
Berlin Humboldt Üniversitesi’nden gaming uzmanı Manouchehr Shamsrizi, dijital oyunların dış kültür ve eğitim politikasındaki rolü hakkında konuşuyor.
Klaus Lüber,
17.08.2023 
Bay Shamsrizi, dijital oyunlar uzun zamandan beri teknik gelişmelerin inovasyon öncüleri sayılıyor. Siz oyunları dış politikada bile önemli rol oynayabileceğini söylüyorsunuz. Hangi anlamda?
Oyunların zamanımızın en çok kullanılan ve en kapsamlı medyası olduğunu iyi anlamak gerekiyor. Geniş bir perspektiften bakıldığında güncel rakamlar tüm dünyada yaklaşık üç milyar oyuncu olduğunu ortaya koyuyor. Araştırmalardan dijital oyunların politik anlatıları aktarma konusunda çok iyi olduğunu zaten biliyoruz. Örneğin ben bir ekonomi simülasyon oyunu oynadığımda, oradaki davranışımın tanımlanmış neticelerinde, sosyal sistemlerin çalışma biçimine dair belirli bir tasavvuru oluşuyor. Ayrıca oyunlara “Empati makineleri” de deniliyor.
Bunun anlamı ne?
Oyunlar interaktif ve bu nedenle filmler veya kitaplar gibi klasik lineer medyalara göre kendisini oynayan kişilerde empati oluşturmak için çok daha uygunlar. Bunun haricinde yeni sosyal, mekânsal ve zamansal interaksiyon formlarına izin veriyorlar. Yani oyunlar değerleri ve anlatıları naklediyor ve bunu insanları çok güçlü bir şekilde yakalayan interaktif ve integratif bir şekilde yapıyor. Bu nedenle ciddi bir şekilde dış kültür ve eğitim politikası alanında çalışmalar yapanların, oyun medyasından uzak kalması mümkün değil.
Bize verebileceğiniz bir örnek var mı?
Seve seve. 2022 yılında Londra’daki Serpentine Gallery, Fortnite video oyununda bir sanal varlık açtı ve burada sanatçı KAWS’ın bir sergisini gösterdi. Ekonomi dergisi The Economist ise “Dünyanın en büyük sanat sergisi”nden söz etti. Bu sırada oyuncular yerindeki galeri ziyaretçileri ile tamamen aynı eserleri görebiliyordu. Bu insanın hayal gibi kültüre küresel ve kapsayıcı bir erişimi ve bunu sadece oyun medyası mümkün kılabiliyor.
Dijital oyunlar politik anlatıları naklediyor dediğinizde: Bunlar dezenformasyon konusunda ne kadar hassas?
Bu maalesef ciddiye alınması gereken bir sorun. Bu nedenden dolayı da dış politika için oyunlarla ilgilenmek önemli. Geçtiğimiz yıl YouTube ve TikTok’ta Ukrayna savaşına dair sözde savaş sahneleri ve canlı akışlar dolaşıyordu, ancak bunlar gerçekte bir video oyuna aitti. Tabii ki bu sadece küçük bir örnek. Video oyunlar dezenformasyon ve demokrasiyi ayrıştırıcı anlatılar için arenalara dönüşebilir. Gelişmelerin acilen dikkatli bir şekilde izlenmesine ihtiyacımız var. Ve oyunların daha iyi bir transformatif ve interkültürel anlayışına.
Manouchehr Shamsrizi oyunların toplum üzerindeki etkileri ile ilgileniyor. Kendisi ayrıca Humboldt Üniversitesi Exzellenzcluster (mükemmeliyet grubu) gamelab.berlin kurucularından yanı sıra Salzburg Küresel Seminer ve Dış Politika Alman Toplumu üyesi. Kendisi 2018 yılından beri stratejik iletişimde oyun konusunda dışişleri bakanlığına danışmanlık yapıyor. Ayrıca Yurt Dışı İlişkiler Enstitüsü (ifa)’nın “Metaverse und Gaming: Potenziale für die Auswärtige Kultur- und Bildungspolitik“ (Metaverse ve Gaming: Dış Kültür ve Eğitim Politikası için Potansiyeller) araştırmasının yazarı.
