“Ortalamanın yanıltıcılığı…”
Walter Krämer istatistik profesörü; Almanları hangi olguların en iyi tanımlayacağını, hangilerinin tanımlamayacağını iyi biliyor.
Sayın Profesör Krämer, konumuz “Almanya’nın genel özellikleri”. Bir istatistikçi olarak Almanya’da yaşayan insanları en iyi tanıtan sayı ve olgular sizce hangileri?
Gelir düzeyi, varlık, ömür beklentisi, eğitim, ailelerin çocuk sayısı gibi bildik konularda Almanlar Avrupa genelinde ortalama çizgiye düşünülenden daha yakın. Hatta son yıllarda bira tüketimi konusunda bile Çek ve Avusturyalıların gerisinde kaldılar. Almanların ön plana çıktıkları alanlarsa arabalara gösterdikleri ilgi, memleketlerine bağlılık ve futbol heyecanı. Almanlar, yaşamları boyunca ABD gibi pek çok ülkenin vatandaşlarına kıyasla daha az taşınıyor. Alman Futbol Birliği çatısı altında toplanan 26.000 dernek ve 7 milyonu aşkın üyeyle dünyanın tek bir spor dalına adanmış en büyük spor birliği. Bundesliga maçlarının ortalama seyirci sayısı da Avrupa’nın diğer birinci liglerine kıyasla daha yüksek.
Sauerkraut klişesi tamamen yanıltıcı.
Siz çalıştığınız alanla dalga geçmeyi de bilen bir uzmansınız. Sık sık kullanılan fakat Almanya’daki insanları tanımlamaya çalışırken tamamen yanıltıcı sayılara örnek verebilir misiniz?
1,3 kişi olarak zikredilen ortalama aile bireyi sayısını ele alalım. Bu sayıya baktığımızda ortalama olarak kullanılan aritmetik araçların gerçek yaşamda asla karşılaşılmayan değerlerin ortaya çıkmasına neden olduğunu rahatlıkla görebiliriz. Bu şekilde baktığımızda her Alman’ın ortalama iki değil, tam olarak 1,99999 bacağı var. Almanlar ve Sauerkraut (geleneksel lahana turşusu) klişesiyse tamamen yanlış. Polonya’da Almanya’ya kıyasla kişi başına iki katından fazla Sauerkraut tüketilirken ABD’nin New York eyaletindeki bir firmanın yıllık Sauerkraut üretimi Almanya’daki üreticilerin toplamından fazla.
Ortalamayı hesaplamanın karmaşık olguları tanımlamada yetersiz kaldığı noktalar hangileri? Ya da uçtakiler gibi parametreler hangi durumlarda daha belirleyici olabiliyor?
Ortalama alırken ortalamadan sapmaları da göz önünde bulundurmak gerek. Diyelim üç arkadaş buluştuklarında ortalama beş bira içiyor. Bu durumda hepsi aynı oranlarda mı içiyor yoksa diğerleri hiç bira içmezken biri 15 biranın tamamını mı içiyor sorusu önemli. Ayrıca ortalama pek çok durumda ilgi çekici olmaktan uzak. Olimpiyat oyunlarında geçen yıl atletlerin 100 metreyi ortalama kaç saniyede koştukları kimi ilgilendirir ki? Burada belirleyici olan en uç değerler.
Söyleşi: Martin Orth
You would like to receive regular information about Germany? Subscribe here:
