Wotum zaufania – co to jest?
Stabilność nawet podczas kryzysów koalicyjnych: niemiecka demokracja kieruje się jasnymi zasadami, gdy rząd ma do czynienia z Bundestagiem.
Ustawa Zasadnicza gwarantowała stabilną demokrację
Niemiecka demokracja opiera się na zasadach określonych w Ustawie Zasadniczej. Jej głównym celem jest zapewnienie rządowi poparcia większości w parlamencie. Zasady te gwarantują stabilność nawet w czasach kryzysu rządowego. Dzieje się tak na przykład, gdy koalicja rozpada się, ponieważ jedna z partii opuszcza rząd. Pojawia się zatem pytanie, czy polityka rządu jest nadal wspierana przez większość w Bundestagu – jest to warunek konieczny dla demokratycznie legitymizowanego rządu.
Kanclerz federalny zwraca się do posłów: Czy mają Państwo zaufanie do mojej pracy?
Jeśli rząd nie jest już pewien, czy jego polityka zostanie poparta przez większość w parlamencie, szef rządu, tj. kanclerz federalny, może poprosić o wotum zaufania, zgodnie z art. 68 Ustawy Zasadniczej. O tym, kto go poprze, zadecyduje Bundestag. Może to połączyć z głosowaniem nad ustawą, tj. związać z decyzją w ważnej kwestii merytorycznej. Pomiędzy złożeniem wniosku o głosowanie a samym głosowaniem musi upłynąć 48 godzin – jest to czas na dalsze konsultacje. Jeśli większość zagłosuje za kanclerzem, nie ma powodu do działania, a rząd będzie kontynuował swoją pracę.
Co się stanie, jeśli większość parlamentu nie zaufa rządowi?
Jeśli rząd nie uzyska większości w głosowaniu nad wotum zaufania, prezydent federalny, głowa państwa niemieckiego, może rozwiązać Bundestag w ciągu 21 dni i ogłosić nowe wybory. Celem jest ponowne utworzenie rządu po wyborach,który uzyska poparcie większości w parlamencie. Jeśli Bundestag wybierze innego kanclerza przed rozwiązaniem, nie może już zostać rozwiązany. Wybory muszą odbyć się w ciągu 60 dni od rozwiązania parlamentu.
Jak często w historii pojawiał się wniosek o wotum zaufania?
W historii Republiki Federalnej Niemiec wniosek o wotum zaufania został złożony tylko pięć razy. Trzykrotnie rządowi nie udało się uzyskać większości i za każdym razem parlament był rozwiązywany, a następnie przeprowadzano nowe wybory. W 1972 r. kanclerz Willy Brandt (SPD) przegrał głosowanie, ale wygrał kolejne wybory, na co liczył. W 1982 r. kanclerz Helmut Schmidt (SPD) stracił poparcie większości i Bundestag wybrał na kanclerza federalnego Helmuta Kohla (CDU). Aby uprawomocnić swoje stanowisko kanclerza w oczach obywateli, zwołał głosowanie nad wotum zaufania, które zgodnie z planem przegrał. Wygrał nowe wybory. W 2005 r. Gerhard Schröder (SPD) przegrał głosowanie nad wotum zaufania, a po kolejnych wyborach kanclerzem została Angela Merkel (CDU).
