Güvenoyu yoklaması – nedir?
Koalisyon krizlerinde bile istikrar: Alman demokrasisi hükümet ile Federal Meclis arasındaki ilişkiyi net kanunlara bağlar.
Temel Yasa istikrarlı bir demokrasiyi garanti ediyordu
Alman demokrasisi Temel Yasa’da belirlenen kanunlara dayanıyor. Esas hedefi hükümetin parlamentodaki çoğunluk tarafından desteklenmesi. Kurallar bir hükümet krizi döneminde de istikrarı garanti altına alıyor. Özellikle bir partinin hükümetten ayrılması nedeniyle bir koalisyonun dağıldığı durumda bu böyledir. Bu durumda hükümet politikalarının hâlâ parlamento, Federal Meclis ve çoğunluk tarafından desteklenip desteklenmediği sorusu ortaya çıkıyor; Bu, demokratik açıdan meşru bir hükümetin temel koşulu.
Almanya Şansölyesi milletvekillerine soruyor: Çalışmalarıma güveniyor musunuz?
Bir hükümet, artık politikalarının parlamentodaki çoğunluk tarafından desteklenip desteklenmediğinden emin değilse hükümet başkanı yani Almanya Şansölyesi Temel Yasa Madde 68 uyarınca “Güvenoyu Yoklaması” yapabilir. Federal Meclis’te kendisini kimin desteklediğini oylamaya sunar. Bunu bir yasa tasarısına ilişkin oylamayla birleştirebilir, yani bunu önemli bir meselenin kararı ile ilişkilendirebilir. Oylama talebi ile oylamanın kendisi arasında 48 saat olması gerekir; yani bu müteakip istişareler için zaman demek. Çoğunluk şansölyeden yana oy kullanırsa hiçbir sorun çıkmaz ve hükümet çalışmalarına devam eder.
Parlamentonun çoğunluğu hükümete güvenmiyorsa neler olur?
Hükümet “Güvenoyu Yoklaması’nda” çoğunluğun oyunu alamazsa Federal Cumhurbaşkanı, yani Almanya devletinin başkanı 21 gün içinde Federal Meclis’i fesheder ve yeni seçimler için düğmeye basar. Buradaki amaç seçimlerinardından parlamentodaki çoğunluğun desteklediği bir hükümeti tekrar kurmaktır. Federal Meclis feshedilmeden önce başka bir şansölye seçerse feshedilmesine gerek kalmaz. Seçimlerin parlamentonun feshinden sonraki 60 gün içinde yapılması gerekmektedir.
Tarihte kaç kere Güvenoyu Yoklaması yapıldı?
Federal Almanya Cumhuriyeti tarihinde sadece beş kez Güvenoyu Yoklaması yapıldı. Hükümet üç kez çoğunluğu alamadı ve her seferinde parlamento feshedilerek yeniden seçildi. 1972 yılında Almanya Şansölyesi Willy Brandt (SPD) oylamayı kaybetti ancak umduğu üzere bir sonraki seçimleri kazandı. 1982 yılında Almanya Şansölyesi Helmut Schmidt (SPD) çoğunluğunu kaybetti ve Federal Meclis Almanya Şansölyesi olarak Helmut Kohl’u (CDU) seçti. Halkın karşısında şansölyeliğini meşrulaştırmak için planladığı şekilde kaybedeceği bir güvenoyu yoklaması yaptı. Gerekli olan yeni seçimleri kazandı. 2005 yılında Gerhard Schröder (SPD) güvenoyu yoklamasını kaybetti, daha sonraki seçimlerde Angela Merkel (CDU) Almanya Şansölyesi seçildi.
