Równe prawa, często jeszcze brak równości na co dzień
Równouprawnienie w Niemczech jest zapisane w Ustawie Zasadniczej. Rząd federalny wspiera równość szans ze szczególnym uwzględnieniem świata pracy.
Czy kobiety i mężczyźni mają w Niemczech takie same prawa?
Równouprawnienie płci jest w Niemczech zapisane w Konstytucji: kobiety i mężczyźni mają równe prawa – głosi artykuł 3 Ustawy Zasadniczej. W rzeczywistości jednak nie mają oni równych szans we wszystkich dziedzinach. Mimo wszystkich udoskonaleń dotyczy to przede wszystkim świata pracy i dochodów. Zgodnie z danymi Federalnego Urzędu Statystycznego średnie wynagrodzenie godzinowe kobiet jest o 18% niższe niż mężczyzn. Przyczyny są różne. Ponadprzeciętna liczba kobiet pracuje w branżach, które oferują średnio niższe wynagrodzenie. Kobiety pracują także często na część etatu z niższym wynagrodzeniem podstawowym, co negatywnie wpływa na ich szanse kariery i emeryturę. Spędzają za to znacznie więcej czasu na tzw. „pracy w opiece”, czyli zajmują się dziećmi i wykonują obowiązki domowe. Zgodnie z „Gender Care Gap” poświęcają dziennie średnio o 50% więcej czasu na takie niepłatne zadania niż mężczyźni.
Co robią Niemcy, aby osiągnąć równouprawnienie społeczne?
W umowie koalicyjnej w sprawie pracy rządu federalnego partie rządzące uzgodniły, że będą angażować się na rzecz równouprawnienia płci. To znaczy: „równouprawnienie kobiet i mężczyzn musi zostać osiągnięte w tym dziesięcioleciu”. W związku z tym rząd federalny rozwija obecnie dalej strategię równouprawnienia „Silni dla przyszłości” z roku 2020. Została ona uchwalona jeszcze przez poprzedni rząd i ma dziewięć celów: chodzi na przykład o zlikwidowanie różnic w zarobkach, nadanie atrakcyjniejszego wizerunku zawodom społecznym, lepsze godzenie pracy zawodowej i rodziny, umożliwienie dostępu większej liczbie kobiet do stanowisk kierowniczych oraz ograniczenie uprzedzeń dotyczących płci. Tym samym rząd federalny określił równouprawnienie kobiet i mężczyzn jako jeden z priorytetów.
W jakim stopniu kobiety zajmują stanowiska kierownicze?
Zgodnie z danymi Federalnego Urzędu Statystycznego w 2021 r. co trzeci kierownik w Niemczech był kobietą. W radach nadzorczych liczba kobiet ostatnio wzrosła i wynosi obecnie około jednej trzeciej. Kobiety obecnie znacznie częściej pracują zawodowo niż wcześniej (73%), jednak ponadprzeciętnie często pracują w określonych sektorach, np. w sektorze akademickim i socjalnym. Przykładowo w zawodach akademickich w medycynie, prawie, edukacji i naukach społecznych kobiety stanowią prawie 50% pracowników, natomiast są znacznie rzadziej spotykane na stanowiskach kierowniczych w gospodarce i w administracji.
Jak wygląda kwestia obecności kobiet w polityce?
Angela Merkel była przez 16 lat kanclerzem Niemiec i wyprzedza pod tym względem szereg krajów zachodnich. Mimo to ogółem reprezentacja kobiet w niemieckiej polityce jest niska. W Bundestagu jest ich obecnie około 35%, co stanowi nieco więcej niż jedną trzecią deputowanych. W parlamentach krajowych i reprezentacjach gminnych wskaźnik ten jest podobny. Mniej niż co dziesiąty ratusz jest kierowany przez kobietę. Wyjątek stanowi rząd federalny: w gabinecie zasiada siedem kobiet na stanowisku ministrów. W 17 resortach ich udział przekracza 40%. Między innymi z tego powodu Niemcy przesunęły się ostatnio o cztery miejsca w międzynarodowym rankingu Forum Gospodarczego i zajmują teraz szóstą pozycję.
Jak Niemcy wspierają kobiety na świecie?
Wspieranie kobiet należy do szczególnych zadań niemieckiej polityki zagranicznej i rozwojowej. Powodem jest przekonanie, że kobiety i dziewczęta są szczególnie ważne dla przyszłości kraju. Często dbają o lepsze odżywianie, edukację i życie społeczne. W obszarach, gdzie mogą się zaangażować, jest zwykle mniej biedy, mniej głodu, mniej problemów środowiskowych, za to więcej dobrobytu i bezpieczeństwa. Dlatego Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz Federalne Ministerstwo Współpracy Gospodarczej i Rozwoju zobowiązały się do feministycznej polityki zagranicznej i rozwojowej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych sformułowało kilka miesięcy temu wytyczne, Ministerstwo Współpracy Gospodarczej i Rozwoju uchwaliło strategię. Dokumenty te przewidują między innymi większe uwzględnienie kobiet w negocjacjach pokojowych, kształtowanie pomocy humanitarnej w przyszłości w sposób uwzględniający płeć, ale także zwiększenie liczby ambasadorek. W Ministerstwie Współpracy Gospodarczej i Rozwoju od 2025 r. około 93% wszystkich środków finansowych będzie służyć bezpośrednio lub pośrednio równouprawnieniu płci.