Beyaz gergedanlar için bu son şans mı?

Dünyada sadece bu ikisi kaldı: Najin ve Fatu yaşayan son kuzey beyaz gergedanı. 33 yaşındaki anne ve 23 yaşındaki kızı Kenya’daki Ol Pejeta Doğa Koruma Rezervi’nde sıkı gözetim altında yaşıyor. Her ikisi de Çekya’da Dvůr Králové hayvanat bahçesinde doğdu, önce Kenya’daki hayata alışmaları gerekiyordu. “Buraya geldiklerinde doğal olarak bazı şeylere pek alışkın değillerdi. Çamur birikintilerinde nasıl yuvarlanacaklarını, diğer gergedanlarla nasıl başa çıkacaklarını ve kendilerini nasıl koruyacaklarını bilmiyorlardı" diye Ol Pejeta Doğa Koruma Rezervi’nden Samuel Mutisya anlatıyor. “Ancak onları burada, vahşi doğada yaşayan güney beyaz gergedanlar ile bir araya getirdiğimizde davranışlarına uyum sağladılar.”

Tür koruması için felaket: Son boğa 2018’de hayatını kaybetti

Son boğa Sudan 2018’de Ol Pejeta’da hayatını kaybetti. Bu türün sonu mu? Berlin’deki Leibniz Hayvanat Bahçesi ve Vahşi Yaşamı Araştırma Enstitüsü’nün uluslararası BioRescue konsorsiyumunda araştırmacılar gelişmiş “destekli reprodüksiyon ve kök hücre araştırması” yardımıyla kuzey beyaz gergedanını nesil tükenmesinden kurtarmaya çalışıyor. Son boğaların yaşam süresi boyunca spermlerin kötü kalitesi nedeniyle suni dölleme de başarısız olduğu için bu gereklidir. Alman ortağı Federal Eğitim ve Araştırma Bakanlığı (BMBF) tarafından desteklenen “BioRescue” doğal üreme hücrelerinden (ART) ve hücre kültürüyle oluşturulan suni üreme hücrelerinden (SCAT) sağlıklı embriyolar yetiştirmeye çalışıyor. Embriyoların güney beyaz gergedanların taşıyıcı anneleri tarafından taşınması öngörülüyor. Birkaç embriyo halihazırda var. Ancak öncelikle, kuzey beyaz gergedanlarıyla türlerin korunmasına yönelik son adım atılmadan önce, taşıyıcı anneliğin güney beyaz gergedanlarının embriyoları ile test edilmesi planlanıyor.

Biyoteknik tür koruması – etik sorunlar dikkate alınıyor

Tür korumasının biyoteknik şekli beraberinde birçok etik sorunu da beraberinde getiriyor. Mesela gen teknolojilerinin ne kadar ileri gitmesi gerektiği ve gidebileceği sorusu var. Veya: Bu süreçte, yaşayan son iki bireye hangi risklerin ve zorlukların yüklenmesi mümkün? “BioRescue” bu sorular üzerine yoğun bir şekilde çalışıyor, sonuçta elde edilen deneyimler diğer türlerin korunmasında da yararlı olacak.

Najin ve Fatu özel bir hayvan sevgisi yaşıyor

Peki Najin ve Fatu? Baş bakıcı Zacharia Mutai on iki yıldır bakıcıları olarak ikisiyle de ilgileniyor. Deutsche Welle’ye şunları paylaştı: “Onlarla çok zaman geçiriyorum, hatta ailemle geçirdiğimden bile daha çok. Bu yüzden onlarla aramda özel bir bağ var.” Ve anne kızın düzenli bir rutini olduğunu anlatıyor: “Sabahları çok aktif oluyorlar, besleniyorlar ve diğer gergedanlarla zaman geçiriyorlar. Hava ısındığında altı ila yedi saat dinleniyorlar ve havanın tekrar serinlemesini bekliyorlar.” BioRescue’dan gelen bilim insanlarının ziyaretleri de bu rutinin bir parçası haline geldi.