Almanya’daki seçimlerin beş temel ilkesi
Genel, doğrudan, özgür, eşit ve gizli – Temel Yasa bunları tüm seçimler için şart koşuyor.
Alman Temel Yasası, yani Federal Almanya Cumhuriyeti’nin anayasası, madde 38 altında, Almanya’daki seçimlerle ilgili ilkeler, ister bunlar Almanya çapında olsun, istereyalet veya yerel düzeylerde gerçekleştirilsin, yazılı olarak belirtilmiştir. Burada şöyle der: Devletin egemenliği halkın iradesiyle sağlanır ve bu da seçimlerle mümkün kılınır. Seçimler genel, doğrudan, özgür, eşit ve gizli olmalıdır.
Bu ilkelerin neler olduğunu açıklıyoruz:
“Genel” kimlerin oy verebileceğini açıklar
Cinsiyetinden, gelirinden ve mesleğinden bağımsız olarak her vatandaş oy verebilir, asgari yaş 18‘dir (AB seçimlerinde 16 yaş).
“Doğrudan” ise milletvekillerinin doğrudan seçilmesi anlamına gelir
Seçmenler milletvekillerini doğrudan belirler ve örneğin ABD’de olduğu gibi bir ara adımda kendi oyunun aktarıldığı seçiciler kurulunu seçmezler.
“Özgür” ise hiçbir şekilde zorlama olmadığı anlamına geliyor
Tüm seçmenler herhangi bir baskı olmadan kime oy vereceklerine veya hatta oy kullanıp kullanmayacaklarına karar verirler. Yani bir oy verme zorunluluğu yoktur. Buna göre her birey kendi iradesini açıkça ifade edebilmelidir.
“Eşit” ise her oyun eşit oranda sayıldığı anlamına gelir
Her seçmenin tam bir oyu vardır; ağırlıklandırma veya imtiyaz olmaksızın: Hiçbir oy diğerinden daha fazla veya daha az değildir. Fakat parlamentonun parçalanmasını engellemek amacıyla sadece yüzde beş oy oranının üzerinde oy toplayan partiler veya seçim çevrelerinden en az üç doğrudan seçilen vekil (direktmandat) parlamentoya girebiliyor.
“Gizli” şu anlama geliyor: Kimse kimin kimi seçtiğini bilemez
Seçmenler oy pusulalarını görülemeyen bir seçmen kabini içinde gözetlenmeden işaretlerler. Oy pusulaları oy sandığının içine katlanarak atılır. Böylece kimse hangi oya karar verildiğini kimse fark edemez: Seçim gizlidir.
Bir seçim sonucuna karşı itiraz olanakları var mı?
Seçmenler seçim yasası ilkelerine aykırı hareket edildiğine inanıyorsa, bir seçime itirazda bulunabilirler. Bu durumda parlamento kendi Seçim Denetim Komisyonu tarafından hazırlık yaparak itiraz hakkında karar verir. Bu kurumun kararına karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunulabilir.
