Pięć zasad wyborów w Niemczech

Artykuł 38 niemieckiej Ustawy Zasadniczej, czyli konstytucji Republiki Federalnej Niemiec, określa zasady wyborów w Niemczech, niezależnie od tego, czy odbywają się one w całym kraju, w krajach związkowych, czy na szczeblu lokalnym. Jest tam zapisane: Wszelka władza państwowa pochodzi od narodu. Naród sprawuje ją za pomocą wyborów. Wybory muszą być powszechne, bezpośrednie, wolne, równe i tajne.  

Wyjaśniamy, co oznaczają te zasady: 

Słowo „powszechne” określa, kto może głosować 

Swój głos może oddać każdy obywatel Niemiec bez względu na płeć, dochód i zawód, który ukończył 18 lat (16 lat w wyborach do UE).  

Słowo „bezpośrednie” oznacza, że posłowie są wybierani bezpośrednio 

Wyborcy wybierają posłów bezpośrednio, tzn. nie wybierają ich, jak np. w USA, w etapie pośrednim elektorów, którym są przekazywane oddane głosy.  

Słowo „wolne” oznacza, że nie istnieje żaden przymus 

Wszyscy wyborcy decydują bez nacisków i wpływów na kogo głosują i czy w ogóle zamierzają oddać swój głos. Wybory nie są zatem obowiązkowe. W ten sposób każdy może swobodnie i jednoznacznie wyrażać swoją wolę. 

Słowo „równe” oznacza, że każdy głos ma taką samą wagę 

Każda głosująca osoba ma dwa głosy, pierwszy i drugi. Pierwszym głosem wybiera się kandydata ze swojego okręgu wyborczego bezpośrednio do parlamentu. Drugim głosem wybiera się partię do Bundestagu. Każdy głos liczy się tak samo – bez ważenia czy przywilejów:  żaden głos nie liczy się bardziej lub mniej niż pozostałe. Aby zapobiec rozdrobnieniu parlamentu, wchodzą do niego jednak tylko te partie, które uzyskały ponad pięć procent głosów lub co najmniej trzy bezpośrednie mandaty z okręgów wyborczych. Ponadto, zdobyte mandaty bezpośrednie są rozliczane z liczbą oddanych drugich głosów w taki sposób, aby żadna partia nie miała więcej posłów niż należy jej się z tytułu liczby uzyskanych drugich głosów.

Słowo „tajne” oznacza: nikt nie wie, kto na kogo głosuje 

Wyborcy wchodzą do kabiny i tam zaznaczają swoją partię na karcie do głosowania. Nikt inny nie widzi, którą partię wybierają. Następnie karty do głosowania są składane i wrzucane do urny. Oznacza to, że nikt nie może zobaczyć oddanego głosu: wybory są tajne. 

Czy można wnieść zażalenie na wynik wyborów? 

Wyborcy mogą zaskarżyć wybory, jeśli uważają, że zasady prawa wyborczego zostały naruszone. W takiej sytuacji parlament, po weryfikacji przez swoją komisję kontroli wyborów, decyduje o podważeniu wyborów. Odwołanie od tej decyzji można złożyć do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego.