Almanya’da seçim kampanyaları: Partiler ne istiyor?

Almanya’daki siyasi partiler 23 Şubat 2025’te yapılacak Federal Meclis Seçimleri öncesinde seçim kampanyalarının tam ortasındalar ve programlarıyla seçmenlerin gönlünü kazanmak için çalışmalarını yürütüyorlar. Biz de en önemli konu başlıklarını – konulara göre sıralı – kısaca tanıtıyoruz.

Ekonomi ve konjonktür

Almanya Sosyal Demokrat Partisi (SPD) bir Deutschlandfonds (Almanya fonları) adı altında elektrik ve ısıtma şebekelerinin, şarj istasyonlarının ve konutların teşvik edilmesini planlıyor. Birlik 90/Yeşiller Partisi de borç freni (bkz. altta) olarak adlandırılan dengeli bütçe değişikliğini aşan bir kredi finansmanı fonu konseptini savunuyor – örneğin demiryolu ağı, gündüz bakım evleri ya da inovasyon teşviki için. Sol Parti ise programında kamu yararı konut inşasına yılda 20 milyar Euro yatırım yapmak istediğini belirtiyor. 

Hristiyan Demokrat Parti/Hıristiyan Sosyal Birliği (CDU/CSU) partileri de “Verilen emeğe eskisi gibi değmeli”. Birlik daha esnek kurallar, kolaylaştırmalar ve bürokrasiyi azaltma sözü veriyor. Tüm diğer partiler de bürokrasinin azaltılmasını öncelikli hedef olarak görüyor. Alman Hür Demokrat Partisi (FDP) ise bir “gerçek ekonomik dönüşüm” için “derinlemesine ve yapısal reformlar” talep ediyor. Kurumlar vergisinin yüzde 25’in altına çekilmesi de bunların arasında.

Sahra Wagenknecht Birliği (BSW) CO2 vergisini ve yenilenebilir enerjiler için sübvansiyonları kaldırmak ve daha fazla fosil enerji ithal etmek istiyor. 

Vergiler ve borç freni

Tüm siyasi güçler finansal yükleri düşürmeyi vaat ediyor. SPD bunu tüm vergi mükelleflerinin yüzde 95’inin lehine istiyor – azami gelir vergisi oranı için gelir sınırını 68.480’dan 93.000 Euro’ya yükseltmek de önlemlerin arasında yer alıyor. CDU ve CSU gelir vergisi cetvelini düşürmeyi amaçlıyor. Yüzde 42 olan azami gelir vergisi oranının ancak daha yüksek gelirlerde devreye girmesini istiyorlar. Yeşiller gelir vergisinin alınmadığı temel vergi muafiyetinin yükseltilmesini istiyorlar. FDP bunun için somut bir rakam olarak en az 1.000 Euro’yu telaffuz ediyor. 

Almanya İçin Alternatif (AfD) partisi gelirlerde daha düşük vergiler ve yatırım gelirlerinde vergi muafiyetleri talep ediyor. Ayrıca CO2 vergisinin, temel verginin ve veraset vergisinin kaldırılmasını istiyor.

SPD gıdalar için daha düşük bir katma değer vergisi vaadinde bulunurken, Sol Parti daha ileri giderek temel gıdalar için bunu sıfırlamaktan söz ediyor. SPD, Yeşiller, Sol Parti ve BSW büyük servete sahip insanların daha fazla vergi vermesini istiyor. 

Birlik ve FDP “Borç Freni” olarak anılan ve Temel Yasa’ya bağlanmış olan gayri safi yurt içi hasılanın azami yüzde 0,35’i oranında yıllık yeni borçlanmadan vazgeçmek istemiyor. SPD yatırımlar için istisnalar getirmek isterken, Yeşiller ve BSW de bunları sağlamak istiyor. Sol Parti freni toptan kaldırmak istiyor.

Asgari ücret ve vatandaşlık parası

Şu anda Almanya’da asgari ücret saat başına 12,82 Euro. SPD, Yeşiller, BSW ve Sol Parti bunu 15 Euro’ya yükseltmek istiyor. CDU/CSU vergisiz fazla mesai ödemesi yapılmasını tercih ediyor. İşsizlerin asgari geçim koşullarını güvence altına almayı ve iş piyasasına entegrasyonunu desteklemeyi amaçlayan “Vatandaşlık parası” tanımının Birlik tarafından değiştirilerek “Yeni temel güvence” adı altında işe aracılık etme konusunda ağırlık verilmesi planlanıyor. Çalışmaya hazır olmayanın da temel güvence alamayacağı belirtiliyor. 

Buna karşın Sol Parti vatandaşlık parasını yalnız yaşayan bireyler için 1.400 Euro tutarında bir “Şartsız asgari teminat” haline getirmek istiyor.

Emekli maaşı

Almanya’da emekli maaşı, bağlı çalışanların yasal emeklilik sigortası çerçevesinde ödedikleri primler ve yasal sübvansiyonlar sayesinde finanse ediliyor. SPD ve Yeşiller emekli maaşı seviyesini bir çalışanın ortalama gelirinin yüzde 48’i düzeyinde olmasını sağlamak istiyor. Yeşiller sürdürülebilir projelere yatırım yapılması için ödeneklerle ve ülkenin öz kaynaklarıyla oluşturulacak bir vatandaşlık fonu öneriyor. Buradan elde edilen gelirlerin emekli maaşlarını yapılandırmak için kullanılması amaçlanıyor. Birlik, ekonomik büyüme sayesinde sağlam bir emekli maaşı düzeyi hedefliyor.

Sol Parti ve BSW, daha yüksek primlere mal olsa da yasal emekli maaşı ücretlerinin yükselmesi talebinde bulunuyor. Memur, serbest meslek sahibi, milletvekili veya bakan ayırt etmeden herkes prim ödemeli diyorlar. 

Sol Parti emekli olma yaşını 67’den 65’e düşürmek istiyor – SPD, Yeşiller ve Birlik buna dokunmak istemiyor. FDP ise “Gerçekten esnek bir emeklilik yaşı” talep ediyor. Ayrıca bir “bireysel emeklilik fonu” ve bir “”özel yaşlılık güvencesi için yaşlılık güvencesi fonu” ile ilgili taleplerini yine programına yazdı.

Göç

Birlik bir an önce izinsiz bir şekilde ülkeye giriş yapan göçmenler için fiili olarak girişi durdurmak istiyor. Bir EU veya Schengen ülkesinden bir sığınma başvurusu yapmak üzere giriş yapanların sınırdan çevrilmesi planlanıyor. BSW ve AfD benzer bir çizgiyi takip ediyor. 

SPD ise göçmenlerin kalma hakkı olmadan gönüllü geri dönüşünü tercih ediyor. Bunun kabul edilmemesi halinde Sosyal Demokratlar özellikler suçluların hızlıca sınır dışı edilmesinden yana. Yeşiller “sığınmacıların adil, bağlayıcı ve dayanışma halinde Avrupa’ya dağılımını” savunuyor. FDP bir “düzenli göç” isterken Sol Parti iltica konusunda herhangi bir kısıtlama istemiyor.

Ukrayna/Rusya

SPD Ukrayna’ya yapılan silah sevkiyatının “itidalli ve göz kararıyla” ve “gerektiği sürece” devam etmesini istiyor. Ancak Ukrayna’nın talep ettiği Taurus Seyir Füzesi sevkiyatına karşı. Buna karşın Birlik bunun belirli koşullar altında gerçekleştirilebileceğini savunuyor. 

FDP programında Ukrayna’nın kendisini Rus tarafındaki füze rampalarına ve ikmal hatlarına karşı Taurus da dahil olmak üzere uzun menzilli silahlarla savunabilmesi gerektiği belirtiliyor. 

BSW ve AfD Ukrayna için askeri desteğin ve Rusya’ya karşı ekonomik yaptırımların sonlandırılmasını ve Rusya’dan gaz ithalatına geri dönülmesini talep ediyor.

Alman Ordusu ve Savunma

Birlik 2011’de kaldırılan zorunlu askerliğe geri dönülmesinden yanayken SPD “yeni, esnek bir zorunlu askerlik” tercih ediyor. Yeşiller gönüllü askerlik hizmetini ve yedek askerliği geniş bir hedef kitle için daha cazip hale getirmek istiyor. FDP “Alman Ordusu’nu Avrupa’nın en güçlü konvansiyonel askeri güç” noktasına taşımak istiyor.

BSW, AfD ve Sol Parti Almanya’da ABD’nin orta menzilli füzelerinin konuşlandırılmasını reddediyor.