Pro & Contra
Czy należy ograniczyć prędkość?
Czy na niemieckich autostradach powinno obowiązywać ograniczenie prędkości do 130 km/h? W tym artykule zwolennik i przeciwnik tego pomysłu przytaczają swoje argumenty.

Czy ograniczenie prędkości może przyczynić się do ochrony środowiska i klimatu ?

Tak. Można nawet stwierdzić, że w sektorze komunikacyjnym ograniczenie prędkości to najważniejszy i najskuteczniejszy środek ochrony klimatu, który działa natychmiastowo i nie jest drogi. W niedawno opublikowanym badaniu Federalna Agencja Ochrony Środowiska obliczyła wpływ ograniczeń prędkości na klimat. Ograniczenie prędkości na autostradach oraz ograniczenie prędkości do 80 km/h poza obszarami zabudowanymi może prowadzić do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych pochodzących z ruchu drogowego o 8,1%. To oznacza, że już samo ograniczenie prędkości spowoduje wypełnienie w jednej trzeciej luki brakującej do osiągnięcia wiążących celów w zakresie ochrony klimatu w sektorze transportu do 2030 r. Ponadto, aspekty związane z ochroną środowiska uzasadniają ograniczenie prędkości: redukuje ono bowiem emisję szkodliwych tlenków azotu i cząstek stałych.

Z punktu widzenia klubu kierowców AvD: nie. Łączna długość autostrad to zaledwie 2% całej sieci drogowej (ok. 13 200 km). Jednak to po nich samochody pokonują jedną trzecią wszystkich przejechanych kilometrów rocznie (600 miliardów kilometrów). Zgodnie z aktualnym badaniem Instytutu Niemieckiej Gospodarki mimo tego, że na 70% autostrad nie ma ograniczeń prędkości i tak 83% kierowców na odcinkach bez ograniczeń nie przekracza 130 km/h. Kolejne 10% jeździ z prędkością między 130 a 140 km/h. Zaledwie 1% kierowców przekracza prędkość 160 km/h. Średnia prędkość wynosi 113,5 km/h. Ten fakt umożliwia wyciągnięcie realistycznych wniosków na temat emisji CO2 oraz zmniejsza przewidywane, na przykład przez Federalną Agencję Ochrony Środowiska, potencjalne oszczędności wynoszące od dwóch do sześciu milionów. W obliczu rocznej emisji CO2 w Niemczech na poziomie ok. 700 milionów ton ograniczenie prędkości do 130 km/h zmniejszyłoby emisję CO2 tylko o ułamek.
Czy ograniczenie prędkości zwiększyłoby bezpieczeństwo ruchu drogowego w Niemczech?

Tak. Ogólne ograniczenie prędkości mogłoby co roku zapobiegać setkom ofiar śmiertelnych na drogach i niezliczonym poważnym obrażeniom. Nadmierna prędkość to jedna z głównych przyczyn śmiertelnych wypadków. Decydująca w tym kontekście jest nie tylko prędkość w ujęciu ogólnym, lecz także duże różnice między bardzo szybkimi i wolniejszymi pojazdami. Ograniczenie prędkości zminimalizowałoby te różnice i uczyniłoby ruch bardziej jednorodnym i przewidywalnym. Zwłaszcza na drogach krajowych, gdzie najczęściej dochodzi do wypadków śmiertelnych, ograniczenie prędkości do 80 km/h mogłoby uratować ludzkie życie.

Od samego początku swojego istnienia klub AvD angażował się na rzecz bezpieczeństwa na drogach oraz tzw. „wizji zero”, czyli wizji ruchu drogowego bez ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń. Ze statystycznego punktu widzenia w 2023 r. wypadki na autostradach, podczas których dochodziło do obrażeń ciała, stanowiły nieco poniżej 7% wszystkich wypadków. 70% wypadków wydarzyło się na obszarze zabudowanym, a 24% na drogach krajowych. W przypadku wypadków śmiertelnych sytuacja była podobna: na autostradach wydarzyło się 11% wypadków ze skutkiem śmiertelnym, na obszarach zabudowanych 32%, a na drogach krajowych 58%. Oficjalne statystyki łączą 40% wypadków śmiertelnych na autostradach z „prędkością niedostosowaną do sytuacji”. Jednak taka przyczyna wypadków jest podawana również w przypadku wypadków poniżej 130 km/h, wynikających przykładowo z błędnej oceny sytuacji na drodze czy zlekceważenia warunków pogodowych.
Czy ograniczenie prędkości zmniejszy liczbę korków i zredukuje poziom hałasu?

Tak. Różnice prędkości i związane z nimi procesy przyspieszania i hamowania to główna przyczyna korków tworzących się na wolnych odcinkach dróg. Ograniczenie prędkości doprowadzi do wyrównania prędkości i usprawni płynność ruchu, co będzie skutkowało znacznie mniejszą liczbą korków. Ograniczenie prędkości to również kluczowy i tani środek ochrony przed hałasem, ponieważ niższe prędkości oznaczają niższy poziom hałasu. Przykładowo zmniejszenie prędkości ze 130 do 100 km/h redukuje odczuwalne obciążenie hałasem o 50%. Jest to niezwykle ważne, ponieważ po zanieczyszczeniu powietrza hałas to druga największa środowiskowa przyczyna problemów zdrowotnych. Hałas zwiększa ryzyko chorób układu krążenia, zaburzeń snu i stresu psychicznego. A ruch drogowy jest największym źródłem hałasu w Niemczech, zatem ograniczenie prędkości mogłoby przynieść ulgę milionom ludzi.

Klub AvD ma odmienne zdanie w tej kwestii. Główną przyczyną wolnego ruchu pojazdów i korków jest zbyt duża liczba pojazdów poruszających się w tym samym czasie na danym odcinku drogi. Około jedna trzecia wszystkich korków na autostradach jest spowodowana robotami drogowymi i tworzy się bezpośrednio przed nimi. Brak rozbudowy autostrad w wielu aglomeracjach prowadzi do chronicznego przeciążenia istniejących dróg. Według badaczy ruchu drogowego jest to przyczyną kolejnej jednej trzeciej korków. Za ostatnią jedną trzecią odpowiadają wypadki. Brak jednak naukowych dowodów na to, że ograniczenie prędkości doprowadzi do mniejszej liczby wypadków. Równie wątpliwe są ewentualne korzyści dla ochrony przed hałasem, ponieważ na drogach krajowych hałas powodowany przez opony pojazdów jadących z prędkością 80 do 100 km/h jest już znaczny. Bardziej skuteczne są działania strukturalne, takie jak stosowanie „szepczącego asfaltu” czy budowa ekranów akustycznych.
Podsumowanie: Za czy przeciw ograniczeniu prędkości i dlaczego?

Niemcy to ostatni uprzemysłowiony kraj na świecie bez ograniczenia prędkości. Jest to wyjątek, który już dawno stracił na aktualności. Korzyści wynikające z ograniczenia prędkości zostały naukowo potwierdzone, a jego wdrożenie byłoby proste, opłacalne i przyniosłoby natychmiastowe pozytywne skutki. Ograniczenie prędkości chroni klimat i ratuje życie. Jednocześnie zmniejsza ono obciążenie hałasem i emisję szkodliwych cząstek stałych i tlenków azotu.

Klub AvD sprzeciwia się napędzanemu ideologią żądaniu ograniczenia prędkości, ponieważ nie niesie ono prawie żadnego potencjału oszczędności CO2, a brak ograniczenia prędkości nie wpływa negatywnie na podstawowe prawa obywatelskie. Ograniczenie prędkości nie będzie miało większego wpływu na poprawę bezpieczeństwa na drogach, ponieważ kierowcy już teraz zachowują się rozsądnie i dostosowują swój styl jazdy do danej sytuacji. Sztywne ograniczenia prędkości nie będą miały wpływu na liczbę korków na autostradach, a ogólne ograniczenie prędkości nie zmniejszy obciążenia hałasem.