Celem jest bezpieczeństwo ludzi
Czy dla nowej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego trzeba zrezygnować ze swobód? Odpowiedzi udziela badacz pokoju Christopher Daase.
Panie Profesorze, komu Strategia Bezpieczeństwa Narodowego ma zapewnić bezpieczeństwo?
W państwach demokratycznych ostatecznie zawsze chodzi o bezpieczeństwo obywatelek i obywateli, czyli o zagwarantowanie im wolności do prowadzenia samostanowiącego i godnego życia. Ale żeby tę wolność zagwarantować, muszą funkcjonować instytucje społeczne i państwowe. Dlatego też bezpieczeństwo jest często definiowane jako bezpieczeństwo państwa pod względem integralności terytorialnej i samostanowienia politycznego. Ostatecznie jednak bezpieczeństwo państwa jest zawsze w służbie bezpieczeństwa człowieka. Bezpieczeństwo nie kończy się jednak na granicach państw. Również poza własnymi bezpośrednimi interesami państwa demokratyczne (i ich społeczeństwa) ponoszą pewną odpowiedzialność za dobrostan ludzi w potrzebie.
Vor welchen Gefahren soll sie schützen?
Nationale, gesellschaftliche und menschliche Sicherheit sind durch vielfältige Gefahren bedroht. Kriege und Konflikte gehören ebenso dazu wie Wirtschaftskrisen, Umweltzerstörung und der Klimawandel. Die größte Herausforderung der Sicherheitspolitik besteht darin, Prioritäten zu setzen und Gefahren möglichst so zu reduzieren, dass andere Gefahren nicht erhöht werden. Oft aber müssen Abwägungen getroffen werden, etwa wenn, wie gegenwärtig, Einschnitte in der Wohlfahrt (also der wirtschaftlichen Sicherheit) zugunsten bündnispolitischer Verteidigung (also militärischer Sicherheit) vorgenommen werden müssen.
Bezpieczeństwo nie tylko ogranicza wolność, ale także czyni ją możliwą!
Jak powinna wyglądać nowa polityka obronna?
W przyszłości polityka bezpieczeństwa będzie się bardziej koncentrować na obronie wojskowej i działaniach odstraszających. Albowiem wojna Rosji przeciwko Ukrainie trwale zniszczyła europejską architekturę pokoju i bezpieczeństwa. Wpływa to również na stosunki gospodarcze i społeczne: Konieczne będzie „kontrolowane wycofanie się”, aby Niemcy mogły uwolnić się od jednostronnych zależności (np. w polityce energetycznej). Jednocześnie ważne jest, aby nie przestawić się całkowicie na konfrontację, ale zachować w perspektywie długoterminowy cel, jakim jest polityka bezpieczeństwa oparta na współpracy. W tym celu już teraz można opracować koncepcje, w jaki sposób pożądane gromadzenie broni można osadzić w polityce kontroli zbrojeń, aby nie doprowadziło to do nowego wyścigu zbrojeń.
Jak wiele wolności musimy oddać za bezpieczeństwo?
Tradycyjnie zakłada się, że bezpieczeństwo zawsze odbywa się kosztem wolności: policja może przeszukiwać domy, aby złapać złodziei; armia może rekrutować żołnierzy, aby bronić kraju; państwo może podnieść podatki, aby lepiej wyposażyć wojsko. Jeśli jednak centralnym punktem jest bezpieczeństwo obywateli, to nie chodzi o ograniczenie, ale o zagwarantowanie wolności, czyli o prowadzenia samostanowiącego i godnego życia. Bezpieczeństwo nie tylko ogranicza wolność, ale także czyni ją możliwą! Oznacza to, że samo społeczeństwo musi określić – czy to w wyborach, czy poprzez udział w dyskursie politycznym – jaką politykę bezpieczeństwa państwa uważa za właściwą na potrzeby jakiej wolności społecznej.
Profesor dr Christopher Daase jest zastępcą członka zarządu Instytutu Leibniza Heskiej Fundacji Badań nad Pokojem i Konfliktami (HSFK) | Peace Research Institute Frankfurt (PRIF). Wykłada na Uniwersytecie Goethego we Frankfurcie.
You would like to receive regular information about Germany? Subscribe here:
