Jak Niemcy obchodzą święta Bożego Narodzenia
Pobyt u Niemców w okresie świąt Bożego Narodzenia: Jakie rytuały są ważne i dlaczego sałatka ziemniaczana jest jednym z nich.
Pierwszy smak świąt Bożego Narodzenia pojawia się wraz z pierniczkami i ciasteczkami korzennymi, które pojawiają się na półkach supermarketów już na początku września. Od pierwszego dnia adwentu jarmarki bożonarodzeniowe, świąteczne piosenki w radio oraz dekoracje świetlne zapewniają świąteczną atmosferę w całym kraju. Ale święta Bożego Narodzenia w Niemczech mają wiele aspektów i cech szczególnych – tutaj odpowiadamy na najważniejsze pytania.
Czy tylko religijni Niemcy obchodzą święta Bożego Narodzenia?
Nie. Chociaż jest to chrześcijańskie święto narodzin Jezusa Chrystusa, również Niemcy, którzy nie wyznają żadnej religii, obchodzą święta Bożego Narodzenia. W ubiegłym roku 81% osób mieszkających w Niemczech obchodziło święta Bożego Narodzenia. Jest to ważna tradycja rodzinna. Jednak coraz mniej osób chodzi do kościoła w święta Bożego Narodzenia. Przed pandemią 23,6% osób nadal planowało chodzić do kościoła. W 2022 roku liczba ta spadła do 15,4%. Tak wynika z badania przeprowadzonego przez Uniwersytet Bundeswehry w Neubiberg.
Jakie są tradycje bożonarodzeniowe w Niemczech?
Jednym z najbardziej popularnych i znanych zwyczajów jest ustawianie i dekorowanie choinki. Jeśli chodzi o pytanie, czy na święta Bożego Narodzenia należy stroić prawdziwą czy sztuczną choinkę, to nadal istnieje wyraźny trend: 43% respondentów twierdzi, że w tym roku ustawi prawdziwą choinkę. Aż 24% zdecyduje się na sztuczną choinkę. Tak wynika z danych ankiety online, przeprowadzonej przez Statista.
A co Niemcy dają w prezencie? Niemal co drugi (44%) daje bony podarunkowe lub po prostu pieniądze. Wyniki badania przeprowadzonego przez Ernst & Young pokazują, że 37% daje w prezencie żywność lub słodycze. Kolejne miejsca zajmują zabawki (34%), odzież (32%) i książki (30%).
Jak wyglądają typowe święta Bożego Narodzenia w Niemczech?
W Niemczech są dwa dni świąt Bożego Narodzenia: 25 i 26 grudnia. Dla wielu osób 24 grudnia, Wigilia, dzieli się na gorączkowe przedpołudnie i świąteczną część wieczorem. Jeśli Wigilia wypada w dzień roboczy, sklepy są otwarte do południa i panuje duży ruch, gdy kupowane są ostatnie prezenty lub artykuły spożywcze na świąteczną kolację. Potem przychodzi czas na dekorowanie choinki lampkami i kolorowymi bombkami, pakowanie prezentów i przygotowywanie jedzenia.
Rodziny zbierają się wczesnym wieczorem. Niektórzy kultywują tradycje, takie jak wspólne śpiewanie lub granie. Po kolacji rozdawane są prezenty: można wtedy rozpakować paczki znajdujące się pod choinką. Dzieci już na kilka tygodni przed świętami Bożego Narodzenia piszą listę życzeń i z niecierpliwością czekają, czy zostaną one spełnione.
Młodzi ludzie, którzy wracają do swojej rodzinnej miejscowości na święta, często wychodzą późno w nocy, aby spotkać się ze starymi przyjaciółmi.
A teraz przejdziemy do kilku specjalnych spostrzeżeń na temat niemieckich tradycji bożonarodzeniowych
Boże Narodzenie to najważniejsze święto rodzinne w Niemczech. Dla chrześcijan jest to święto upamiętniające narodziny Jezusa. Jednak dziś jest ono obchodzone w wielu rodzinach, dla których jego religijny wymiar nie odgrywa już tak istotnej roli. Constanze Kleis napisała książkę „Instrukcja obsługi świąt Bożego Narodzenia” („Gebrauchsanweisung für Weihnachten”). Zapytaliśmy ją, na czym polega celebrowanie świąt Bożego Narodzenia?
Co jest potrzebne do przygotowania Wigilii?
Zgodnie z tradycją: choinka, świeczki lub lampki, ozdoby choinkowe, żłóbek, bogaty repertuar kolęd. Do tego smaczne potrawy, wypieki, takie jak bożonarodzeniowa strucla (Christstollen) czy waniliowe półksiężyce (Vanillekipferl). Nie może oczywiście zabraknąć hojnych prezentów, także dla listonosza, dozorcy i dla gości, którzy wcale nie muszą być krewnymi.
Jakie są typowe wypieki na Boże Narodzenie?
Ciasteczka, czyli Plätzchen – w pierwotnym znaczeniu tego słowa „na płasko rozwałkowane ciasto” – zajmują niekwestionowane pierwsze miejsce wśród świątecznych smakołyków. Dziś mówi się o 13 824 różnych rodzajach ciasteczek, pośród których znajdziemy klasyczne aromaty i smaki, takie jak: wanilia, cynamon, czekolada, cytryna, pomarańcza, kawa, rum, orzech laskowy, migdał, orzech włoski, imbir, kardamom, miód oraz klasyczne kształty: rogalik, obwarzanek, kuleczka, talarek, serduszko i sześciokąt. Nadzienie składa się głównie z czekolady, wanilii, dżemu lub marcepanu.
Jak przebiega tradycyjny wigilijny wieczór 24 grudnia?
Właściwie tak, jak opisał to laureat literackiej Nagrody Nobla Tomasz Mann w 1901 roku w swojej powieści „Buddenbrookowie”: Wszyscy wspólnie kolędują. Następnie pod przepiękną jodłą, „mieniącą się srebrzystymi cekinami (...) wręczane są prezenty”. Na koniec na wigilijnym stole pojawia się ogromna ilość potraw i napojów. W rzeczywistości sztywny gorset świątecznych obyczajów już dawno się poluzował. Tak więc święta Bożego Narodzenia można z powodzeniem ograniczyć do takiej ilości rytuałów, która pozwoli poczuć się swobodnie i komfortowo.
Jakie są klasyczne potrawy bożonarodzeniowe?
Według badań pierwsze miejsce wśród ulubionych potraw wigilijnych nadal zajmuje sałatka ziemniaczana z kiełbaskami. Tuż za nią plasują się fondue i raclette. Z przeprowadzonego sondażu wynika, że zwłaszcza kobiety poświęcają średnio 288 godzin na przygotowanie wigilijnej wieczerzy. Natomiast tradycjonaliści w dzień Bożego Narodzenia serwują swoim bliskim gęś z pyzami i czerwoną kapustą.
Jakie kolędy można usłyszeć podczas Wigilii?
Biuro Kolęd w austriackim mieście Graz posiada w swoim archiwum około 12 000 tytułów związanych z Bożym Narodzeniem. Kolędy są czymś w rodzaju magicznego zaklęcia, wprowadzającego nas w świąteczny nastrój. 90 procent Niemców nie może się bez nich obejść. Najsłynniejszą kolędą świata jest bez wątpienia „Cicha noc”. Po raz pierwszy zaśpiewano ją w Austrii w 1818 roku i dotychczas przetłumaczono na ponad 300 języków i dialektów.
Czy istnieje Boże Narodzenie w „nowoczesnej” odsłonie?
Uważam, że współczesne święta Bożego Narodzenia charakteryzują się mile widzianym rozluźnieniem obyczajów. Choinka? Z ekologicznego punktu widzenia to chyba niezbyt dobry pomysł. Pieczona gęś? Wegetarianie mogą to uznać za zbyt brutalne. Zaobserwować można natomiast powrót do pierwotnej idei tego święta, według której jest czymś wspaniałym, gdy raz w roku rodzina zbiera się na wspólny posiłek, aby spędzić razem czas, aby sprawić sobie nawzajem radość obdarowując się prezentami – także poprzez stwarzanie bliskości i poczucia bezpieczeństwa – i przy okazji zasygnalizować za pomocą rzeczy materialnych: Myślałem o Tobie i zastanawiałem się, jakie masz życzenia.
