Kafka: jak mistrz absurdu stał się viralem

Rok 2024 był wielkim rokiem Kafki: 100 lat po śmierci cały świat celebrował niemieckojęzycznego pisarza z Pragi w formie nowych wydań jego książek, wystaw czy maratonów czytelniczych. Można by pomyśleć, że po takiej rocznicy Kafka odejdzie w zapomnienie zwłaszcza, że jego dzieła nie należą do lekkich. Jednak Kafka pozostał. A dla niektórych stał się swego rodzaju guru. Jego cytaty są tłumaczone na wiele języków i pojawiają się na Instagramie w formie melancholijnych, estetycznych postów. Użytkownicy Tiktoka interpretują „Przemianę” w 30-sekundowych filmikach, a na portalu X studenci z całego świata wylewają swoje żale, że ich codzienne życie jest podejrzanie podobne do powieści Kafki.

Bowiem im bardziej chaotyczny staje się świat, tym bardziej realistyczne wydają nam się historie opowiadane przez Kafkę. Weźmy dla przykładu biurokrację, która nie radzi sobie z najprostszymi sprawami: chyba każdy, kto próbował skontaktować się swoim dostawcą Internetu za pośrednictwem sztucznej inteligencji czy złożyć wniosek o paszport, doskonale rozumie, jak czuła się nic nie znacząca postać w „Procesie”. Wydaje się, że młodzi ludzie doskonale odnajdują się w historiach Kafki. Jedną z nich jest oczywiście „Przemiana”: doskonała metafora młodzieńczego horroru obudzenia się pewnego ranka jako robak, lub, co gorsza, jako ktoś, kto ma zawstydzających rodziców.

Czy Kafka cieszyłby się z takiego kultu wokół siebie? Prawdopodobnie nie. Chciał bowiem, aby po jego śmierci wszystkie jego dzieła zostały spalone. A zamiast tego dzisiaj jego cytaty są wszechobecne na Tiktoku lub kończą jako tatuaże na przedramionach późno dojrzewających influencerów. Kafka stał się nowym-starym bohaterem pokolenia Z, bowiem im bardziej nasz świat przypomina koszmar z jego opowiadań, tym bardziej możemy go dzięki niemu rozumieć.