Herkesin söz alabilmesi için: Kolay Dil

Kolay Dil nedir? 

Kolay Dil, Almanca yazı dilinin mümkün olan en bariyersiz versiyonudur. Federal Çalışma ve Sosyal İşler Bakanlığı, “Netzwerk Leichte Sprache” ile işbirliği çerçevesinde bir kılavuz ve kurallar çalışması yayımladı. Basit kelimeler, kısa cümleler ve “konuşmaya” dayalı bir tarz, metinleri mümkün olduğunca çok insan için erişilebilir kılmayı amaçlıyor. Bu, demokrasinin bir gerekliliği olan kamusal yaşama katılım konusu için de bir o kadar önemli. 

Günlük yaşamda Kolay Dil örnekleri 

“Netzwerk Leichte Sprache” (Alman Dili Örgütü), “Öffentlicher Nahverkehr” (Kamusal toplu taşıma) ifadesi yerine “Bus und Bahn” (Otobüs ve tren) yazılmasını öneriyor. “Genehmigen” fiili yerine “erlauben” kullanılması öneriliyor. Komple cümleler için de örnekler var. Kılavuza göre bazı insanlar için anlaşılması zor olabilecek bir cümle örneğin: 

“Yakın arkadaşım Leo’ya Berlin’in tarihi ile ilgili bir kitabı ödünç verdim.” 

Bu cümlenin Kolay Dil’e çevirisi ise şöyle: 

“Leo yakın bir arkadaşım.  
Ona bir kitap ödünç verdim.  
Kitap, Berlin’in tarihiyle ilgili.” 

Kimler Kolay Dil’e ihtiyaç duyuyor? 

Kolay dil yazılı ve sözlü çevirmeni Anne Leichtfuß’a göre Almanya’da 14 milyon kişinin Kolay Dil ve Basit Dil kullanmaya ihtiyacı var. Bunların arasında zihinsel engelli, öğrenme güçlüğü olan ve büyük ölçüde okuma yazma zayıflığına sahip insanlar bulunuyor. Ancak örneğin felç veya demans hastalığı gibi nedenlerle edinilmiş bir dil bozukluğu da söz konusu olabilir. Öte yandan yurt dışından gelmiş olan ve az Almanca bilgisine sahip kişiler de Kolay Dil’den faydalanıyor. 

Yasalarda Kolay Dil 

Kolay Dil, bariyersizlik ve katılım konularında fayda sağlıyor. Temel Yasa’nın 3. Maddesi şöyle diyor: “Kimse engeli nedeniyle dezavantajlı duruma düşürülemez.” Almanya ayrıca engelli insanların katılımının insan hakkı olarak kabul eden BM Engelli Hakları Sözleşmesi’ni onayladı. Engelli İnsanlara Yönelik Eşit Haklar Yasası ve Federal Katılım Yasası gibi bir dizi yasa, bunun uygulamaya geçirilmesini sağlıyor. Bu nedenle Almanya’da federal hükümet ve federal bakanlıklar bilgileri Kolay Dil şeklinde de sunuyorlar.