Aby wszyscy mogli się wypowiedzieć – prosty język
Niemiecki jest uważany za język poetów i myślicieli. Jednak czasami język nie musi być wyszukany i piękny, lecz przede wszystkim łatwy do zrozumienia – dla każdego.
Prosty język – co to jest?
Prosty język to odmiana niemieckiego języka pisanego, która ma być możliwie jak najbardziej zrozumiała dla wszystkich. Federalne Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych we współpracy ze stowarzyszeniem „Netzwerk Leichte Sprache” opublikowało poradnik i zbiór podstawowych reguł dotyczących prostego języka. Proste słowa, krótkie zdania i styl języka mówionego mają sprawić, że teksty staną się dostępne dla jak największej liczby osób. Zatem chodzi tutaj o nic innego jak o uczestnictwo w życiu publicznym, które jest założeniem demokracji.
Przykłady prostego języka w życiu codziennym
Stowarzyszenie „Netzwerk Leichte Sprache” zaleca przykładowo pisanie „autobus i pociąg” zamiast „transport publiczny”. Czasownik „udzielić pozwolenia” należy zastąpić słowem „zezwolić”. W poradniku stowarzyszenia znajdują się również przykłady całych zdań. Według przewodnika, jedno ze zdań, które niektórzy ludzie uważają za trudne do zrozumienia, brzmi:
„Pożyczyłem mojemu dobremu przyjacielowi Leonowi książkę o historii Berlina”.
To zdanie przetłumaczone na prosty język będzie brzmiało:
„Leon jest moim dobrym przyjacielem.
Pożyczyłem mu książkę.
Ta książka jest o historii Berlina.”
Kto potrzebuje prostego języka?
Według Anne Leichtfuß, tłumaczki ustnej i pisemnej prostego języka, 14 mln ludzi w Niemczech potrzebuje prostego i zrozumiałego języka. Są to osoby z niepełnosprawnością intelektualną, trudnościami w uczeniu się lub poważnymi trudnościami w czytaniu i pisaniu. Mogą to być również osoby z zaburzeniami językowymi, które pojawiły się przykładowo po udarze lub w wyniku demencji. Ponadto z prostego języka korzystają obcokrajowcy, którzy słabo władają językiem niemieckim.
Zakotwiczenie prostego języka w prawie
Prosty język wspiera brak barier i partycypację społeczną. Artykuł 3 Ustawy Zasadniczej stanowi: „Nikt nie może być dyskryminowany ze względu na swoją niepełnosprawność“. Niemcy ratyfikowały Konwencję ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, która uznaje partycypację społeczną osób z niepełnosprawnością za jedno z praw człowieka. Konwencja została zaimplementowana do prawa niemieckiego przez szereg ustaw, takich jak ustawa o równouprawnieniu osób niepełnosprawnych czy federalna ustawa o partycypacji społecznej. Dlatego informacje przekazywane przez niemiecki rząd i niemieckie ministerstwa są również dostępne w prostym języku.
